بررسی رابطۀ سبک فرزندپروری والدین و پیشرفت تحصیلی با میانجی‌‌گری عزت‌نفس دانشآموزان | ||
| پژوهش در روش‌های آموزش | ||
| دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 7، آذر 1403، صفحه 141-171 اصل مقاله (1.48 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22091/jrim.2024.11401.1107 | ||
| نویسندگان | ||
| حجت افتخاری* 1؛ اکبر رضایی فرد2؛ سجاد ایزدی3 | ||
| 1استادیارگروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| 2استادیار گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| 3دکتری روان شناسی تربیتی، گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز ، شیراز، ایران | ||
| چکیده | ||
| در عصر حاضر تعلیم و تربیت بخش مهمی از زندگی افراد را تشکیل می‌‌دهد. کمیت و کیفیت تعلیم و تربیت دانشآموزان متأثر از عوامل مختلفی در خانواده و مدرسه است. در همین راستا هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطة سبک فرزندپروری والدین و پیشرفت تحصیلی با میانجی‌‌گری عزت‌نفس دانشآموزان بود. روش تحقیق توصیفی از نوع هم‌بستگی بود. جامعة آماری این پژوهش شامل کلیة اولیا و دانشآموزان پسر ابتدایی شهرستان بوانات بود که از بین این جامعة آماری به روش نمونه‌‌گیری تصادفی ساده تعداد 398 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. داده‌‌های مورد نیاز با استفاده از پرسش‌نامه پیشرفت تحصیلی فام و تیلور(1994)، پرسش‌نامه سبکهای فرزندپروری بامریند(1973) و پرسش‌نامه عزت‌نفس روزنبرگ (1965) جمع‌‌آوری شد. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌‌ها از روش آمار توصیفی و استنباطی (معادلات ساختاری) استفاده گردید. نتایج نشان داد که سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه و سبک فرزندپروری مستبدانه والدین اثر کاهشی (معکوس) و معنادار بر پیشرفت تحصیلی و عزت‌نفس دانشآموزان دارد، همچنین نتایج نشان داد سبک فرزندپروری مقتدرانه اثر افزایشی (مستقیم) و معنادار بر پیشرفت تحصیلی و عزت‌نفس دانشآموزان دارد. همچنین عزت‌نفس با پیشرفت تحصیلی رابطة مستقیم و معنادار دارد و نقش میانجی در ارتباط سبک فرزندپروری و پیشرفت تحصیلی دارد. با عنایت به نتایج حاصل می‌‌توان بیان داشت که آموزش سبک فرزندپروری مقتدرانه به والدین از سوی نهادهای آموزشی می‌‌تواند بر کیفیت پیشرفت تحصیلی و عزت‌نفس دانشآموزان اثربخش باشد. | ||
تازه های تحقیق | ||
نتایج ارائه‌شده نشان‌دهندة رابطه معنادار بین سبک فرزندپروری قاطع با پیشرفت تحصیلی است. با توجه به مثبت بودن ضریب مسیر میان سبک فرزندپروری قاطع و پیشرفت تحصیلی، این رابطه از نوع افزایشی (مستقیم) است. بدین معنا که با افزایش و بهبود در سبک فرزندپروری قاطع، پیشرفت تحصیلی افزایش پیدا میکند. همچنین نتایج حاکی از رابطة معنادار افزایشی (مستقیم) میان سبک فرزندپروری قاطع و عزت‌نفس بود، ارتباط شیوة فرزندپروری مقتدرانه والدین با افزایش پیشرفت تحصیلی و عزت‌نفس دانشآموزان تأیید می‌‌شود. با توجه به تأثیر سبک فرزندپروری مقتدارنه در پیشرفت تحصیلی و عزت‌نفس دانشآموزان، می‌‌توان گفت والدین مقتدر با برقرار ارتباط مطلوب با فرزندان خود و پیگیری درست و مناسب امور می‌‌توانند باعث افزایش عزت‌نفس آنان شوند و این عزت‌نفس حس ارزشمندی را در فرزندان تقویت میکند و به آنها در جهت بهبود و افزایش عملکرد تحصیلی یاری می رساند و در نهایت منجر به پیشرفت تحصیلی می شود. تحلیل‌‌ها در پژوهش حاضر نشان داد فرزندپروری مقتدرانه با عزت‌نفس دانشآموزان رابطة مستقیم و معناداری دارد. در تبیین این بخش می‌‌توان گفت در خانواده‌‌هایی که والدین به روش اقتدار منطقی با فرزندان خود ارتباط دارند، افراد دوستانه به اظهار‌نظر می‌‌پردازند و دیگر اعضای خانواده نیز به گفته‌‌های آنان گوش فرا می‌‌دهند و این احساس خوب گفتن و جلب توجه نمودن، زمینه‌‌های عزت‌نفس را در تک‌تک اعضای خانواده فراهم میکند. همچنین مطابق با نتایج با ایجاد سبک فرزندپروری استبدادی، پیشرفت تحصیلی و عزت‌نفس دانشآموزان کاهش پیدا میکند. سبک فرزندپروری مستبدانه شامل ایجاد محدودیت‌‌های زیاد در رفتار، گفتار و کردار فرزند در زمینه رعایت نظافت، مراقبت از وسایل، انجام تکالیف، خواندن دروس و غیره است. دانشآموزان با والدینی این‌‌چنینی، به انفعالی بودن گرایش بیشتری دارند و ممکن است سرکش و پرخاشگر شوند. سلطه‌جویی، کنترل زیاد و کناره‌‌‌‌گیری از خصوصیات دیگر والدین با سبک مستبدانه است و فرزندانشان نیز ناراحت، گوشه‌‌گیر و بی‌‌اعتماد می‌‌شوند. تمام این موارد می‌‌تواند سبب کاهش پیشرفت تحصیلی دانشآموزان شود. همچنین دانش‌‌آموزانی که والدین آنها سبک مستبدانه دارند ظاهراً در حالت تسلیم و اطاعت از پدر و مادر به سر می‌‌برند ولی در واقع دچار هیجان و استرس هستند و اعتماد‌به‌نفس پایینی دارند و از قبول مسئولیت گریزان هستند در نتیجه این سبک فرزندپروری می‌‌تواند سبب کاهش اعتماد به نفس گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پیشرفت تحصیلی؛ عزت‌نفس؛ سبکهای فرزندپروری؛ دانشآموزان ابتدایی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the Relationship between Parents' Parenting Style and Academic Achievement with the Mediation of Students' Self-esteem | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hojjat Eftekhari1؛ Akbar Rezaei Fard2؛ Sajjad Izadi3 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Farhangian University, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Department of Psychology and Counseling Education, Farhangian University, Tehran, Iran. | ||
| 3Ph.D of Educational Psychology, Department of Educational Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In today's era, education is an important part of people's lives. The quantity and quality of students' education is affected by various factors in the family and school. In this regard, the aim of this study was to investigate the relationship between parents' parenting style and academic achievement through the mediation of students' self-esteem. The descriptive research method was correlation type. The statistical population of this research included all the parents and elementary school boys of Bowanat city, from which 398 people were selected as a sample by simple random sampling. The required data were collected using Pham and Taylor's educational achievement questionnaire (1994), Baumrind's parenting styles questionnaire (1973) and Rosenberg's self-esteem questionnaire (1965). Descriptive and inferential statistics (structural equations) were used to analyze the data. The results showed that permissive parenting style and authoritarian parenting style of parents have a significant (inverse) decreasing effect on academic progress and self-esteem of students, also the results showed that authoritarian parenting style has an increasing (direct) and significant effect on academic progress and self-esteem. has students Also, self-esteem has a direct and meaningful relationship with academic achievement and plays a mediating role in the relationship between parenting style and academic achievement. According to the results, it can be said that teaching authoritative parenting style to parents by educational institutions can be effective on the quality of academic progress and self-esteem of students. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| academic progress, self-esteem, parenting styles, elementary students | ||
| مراجع | ||
|
ابوطالبی‌احمدی، نقی. (1391). رابطة شیوة فرزندپروری و عزت نفس با سلامت روانی دانشآموزان. خانواده و پژوهش، 9 (3). 88-71 اشتاینبرگ، لارنس. (1387). ده اصل ثابت فرزندپروری. ترجمه مهرنوش عابر. تهران: رشد. بگجانی، جمال‌‌الدین؛ خوشنوا‌فومنی، فاطمه؛ محسنی، لطف‌الله و رستمی، مینا. (1401). بررسی تأثیر اجرای برنامه ارتقای عزت‌نفس بر عملکرد تحصیلی در کودکان کار. پژوهش پرستاری، دوره17. شماره1. 86-76. بیابانگرد، اسماعیل. (1374). روش‌های افزایش عزت‌نفس در کودکان و نوجوانان. تهران: شورای اولیا و مربیان. حسینی‌نسب، سید‌داوود و وجدانپرست، حسین. (1381). بررسی رابطه عزت‌نفس با پیشرفت تحصیلی دانشجویان علوم پایه و علوم انسانی مراکز تربیت معلم. دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز). 45 (184-183). 101-126. سروری، علی. (1397). رابطه شیوه‌‌های فرزندپروری با سلامت روان و کمرویی فرزندان طلاب جامعه المصطفی العالمیه قم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره و راهنمایی. دانشگاه موسسه عالی علوم انسانی قم. شکوهی یکتا، محسن. (1385). مطالعه تطبیقی سبکهای فرزندپروری. تربیت اسلامی. 2(3).140-115. شکورنیا، عبدالحسین؛ علیجانی رنانی، هوشنگ؛ نجار، شهناز و الهام‌‌پور، حسین. (1394). بررسی رابطه عزت‌نفس و رویکردهای مطالعه با پیشرفت تحصیلی دانشجویان. فصلنامه گام‌‌های توسعه در آموزش پزشکی. 12(2). 314-307. صالحین، علی. (1392). بررسی رابطه شیوه‌‌های فرزندپروری پدران با شخصیت و تحصیلات آنها در شهر دامغان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی. دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران. فتحی، فرزانه. (1401). رابطه عزت‌نفس با یادگیری دانشآموزان (مورد مطالعه: معلمان مقطع ابتدایی شهرستان قدس). ایده‌‌های نوین روانشناسی. 12(16). 11-1. کریمی‌‌طاهر، رسول؛ بارانی، صمد؛ زکی‌‌پور، مهدی و قجاوند، ابوذر. (1393). بررسی رابطه بین احساس عزت‌‌مندی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه هوایی شهید ستاری. فصلنامه مطالعات منابع انسانی. 3(13). 41-56. کارگرشولی، هدایت، پاکنژاد، فاطمه. (1391). خانواده نخستین عامل تأثیرگذار بر هویت دانشآموزان. دانشگاه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی. 4(1). محمدی‌اکبرآبادی، حمیده. (1398). بررسی رابطه سبکهای فرزندپروری با سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه دوره اول منطقه نوق. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی علامه جعفری رفسنجان. هیبتی، خلیل. (1381). بررسی شیوه‌‌های فرزندپروری والدین و رابطه آن با شیوه‌‌های مقابله با استرس دانش آموزان دختر و پسر سال سوم دبیرستان‌‌های رشد زرقان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز. یاسایی، مهشید. (1395). رشد شخصیت کودکان. چاپ یازدهم. تهران: انتشارات ماد. Abesha, A. G. (2018). Effects of parenting styles, academic selfefficacy, and achievement motivation on the academic achievement of university students in Ethiopia. [Doctotal dissertation , School of Psychology and Social Science, Faculty of Computing, Health, and Science, Edith Cowan University]. Aboutalebi Ahmadi, T. (2012). The Interrelationship of Parenting Styles, Self-Esteem, and Students’ Mental Health. Quarterly Journal of Family and Research, 9(3), 71-88. Baumrind, D. (1991). The influence of parenting style on adolescent competence and Biabangard, E. (1995). The Methods of Enhancement of Self –esteem in Children Bagjani, J., Khoshnavafoumni, F., Mohseni, L., & Rostami, M. (2022). Investigating the effect of implementing self-esteem promotion program on academic performance in working children, Iranian Journal of Nursing Research, 17(1), 76-86. [In Persian] Fathi, F. (2022). The relationship between self-esteem and students' learning (case study: elementary school teachers in Qods city). New Ideas of Psychology, 12(16), 1-11.[In Persian] Hosseini-Nasab, S. D., & Vojdanparast, H. (2002). Investigating the relationship between self-esteem and academic achievement of students of basic sciences and humanities in teacher training centers. Journal of the Faculty of Literature and Humanities (Tabriz), 45 (183-184). 101-126. [In Persian] Hoban, Sh., & Hoban, G. (2013). Self-esteem, self-efficay and self- directed learning: Attempting to undo the confusion. International Journal of Directed Learning, 1(2), 7-25. Jihong, Xu. (2019). The Relationship between parenting styles and adolescents’ social anxiety mental health in migrant families: a study in Guangdong, china published online 2017 Apr 20. doi8: 626. Kargarsholi, H., Paknejad, F. (2003). Family is the first factor affecting students' identity, special issue of Ferdowsi University, Journal of Educaonal Sciences and Psychology, 4(1), 166-182. [In Persian] Kordi, A., & Baharudin, R. (2015). Parenting attitude and style and its effect on children’s school achievements. International Journal of Psychological Studies, 2(2), 217-235. Karimi Taher, R., Barani, S., Zakipour, M., & Ghajavand, A. (2013). Investigating the relationship between the sense of dignity and academic achievement of students of Shahid Sattari Aeronautical University. Human Resources Studies Quarterly, 3(13), 41-56.[In Persian] Lamborn, S. D., Mounts, N. S., Steinberg, L., & Dornbusch, S. M. (1991). Patterns of competence and adjustment among adolescents from authoritative, authoritarian, indulgent, and neglectful families. Child development, 62(5), 1049-1065. Shakurnia, A. H., Alijani Renani, H., Najar, S., & Elhampour, H.(2014). Investigating the relationship between self-esteem and study approaches with students' academic progress, Developmental Steps in Medical Education Quarterly, 12(2), 314-307. [In Persian] Shokohi Yekta, M. (2003). A comparative study of parenting styles, Islamic Education Journal, 2(3), 115-140. [In Persian] Steinberg, L. (2001). We know some things: Parent–adolescent relationships in retrospect and prospect. Journal of research on adolescence, 11(1), 1-19. Sarvari, A.(2017). The relationship between parenting methods and the mental health and shyness of the students of Al-Mustafa Al-Alamiya community in Qom, counseling and guidance [Master's thesis, Qom University of Higher Institute of Human Sciences]. [In Persian] Salehin, A. (2012). investigating the relationship between fathers' parenting styles and their personality and education in Damghan [Master's thesis, Islamic Azad University, Tehran branch. [In Persian] Mohammadi Akbarabadi, H.(2018). Investigating the relationship between parenting styles and mental health and academic achievement of female students of the first year of high school in Nouq region [Master's thesis, Allameh Jafari University of Rafsanjan] .[In Persian] Rastegar, A.(2017). The Relationship between Intelligence Beliefs and Academic Achievement: The Mediating Role of Achievement Goals and Academic Involvement [Master’s thesis, University of Tehran]. Webster-Stratton, C., & Herman, K.C. (2014). The impact of parent behavior management training on child depressive symptoms. Journal of Counseling Psychology,55(4): 473-84. Yasai, M. (2015). Children's Personality Development (11th ed.), Mad Publications.[In Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,075 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 608 |
||