ارتقای شفافیت اطلاعات بازار سرمایه در پرتو علت‌شناسی از ناهنجاری‌های شرکتها | ||
| علوم و فنون مدیریت اطلاعات | ||
| مقاله 10، دوره 10، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 265-289 اصل مقاله (3.24 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22091/stim.2024.9823.1999 | ||
| نویسندگان | ||
| علی کریمی اسکابنی1؛ علی نجفی توانا* 2؛ مجید قورچی بیگی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 3دانشیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هدف: از ابزارهای اثرگذار در کارایی بازار سرمایه، شفافیت اطلاعات است. فقدان شفافیت اطلاعات از ریسک‌های قابل توجهی است که سرمایه‌گذاران را با مخاطرات جدی مواجه می‌سازد. از متغیرهای اثرگذار در کاهش سطح شفافیت اطلاعات بازار، ارتکاب رفتارهای متقلبانه و ضعف گزارشگری شرکتها است. از این‌رو هدف پژوهش حاضر، شناسایی ناهنجاری‌های شرکتها و نقش آن در شفافیت اطلاعات بازار سرمایه است. روش: در این پژوهش از روش کیفی با رویکرد نظریه داده‌بنیاد استفاده شده است. ابزار جمع‌آوری داده‌های کیفی اسناد قضایی (10 پرونده‌های قضایی) مربوط به جرایم شرکت‌های بورس مطروحه در محاکم کیفری تهران و برای سنوات 1392 تا 1398 می‌باشد. روش نمونه‌گیری هدفمند بوده و تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی براساس طرح سیستماتیک داده‌بنیاد است. از این‌رو، داده‌ها پس از استخراج مفاهیم، در چند مرحله و به طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته‌ها: کدهای شناسایی شده در رابطه با شرایط علّی در قالب 4 مقوله اصلی و 31 مقوله فرعی دسته‌بندی شدند. از این‌رو، به منظور افزایش سطح شفافیت بازار سرمایه، رفع موانع در فضای کسب‌وکار، کاهش تصدی‌گری دولت، و حذف برنامه‌های دستوری، از ضروریات این بازار است. علل مداخله‌گر در قالب 3 مقوله اصلی و 25 مقوله فرعی دسته‌بندی شدند. این علل بیانگر ضعف و ناتوانی ضمانت اجراهای سزاگرا و سرکوب‌گر در مهار جرم و ناهنجاری در حوزه بورس و بازار اوراق بهادار است. از این‌رو، بهره‌مندی از سازوکارهای کنشی و کاهنده، از لوازم شفافیت بازار سرمایه است. علل زمینه‌ای در قالب 3 مقوله اصلی و 6 مقوله فرعی دسته‌بندی شدند. این علل مبین لزوم اتخاذ برنامه‌های آموزش‌محور و آگاهی‌بخش، با هدف افزایش سطح سواد مالی و ترویج اصول سهامداری و مهم‌تر از همه پیشگیری از بزه دیده شدن افراد در بازار سرمایه است. به‌علاوه، ضعف مکانیزم‌های نظارت‌مدار درون‌سازمانی ناظر بر عدم رعایت شرکتها برای تعیین حسابرس داخلی و کمیته حسابرسی، و به‌تبع آن افزایش تقلب، ضعف گزارشگری مالی و کاهش سطح شفافیت اطلاعات افشایی شرکتها ازجمله علل افزایش ریسک و کاهش شفافیت اطلاعات در بازار سرمایه است. نتیجه‌گیری: بهره‌مندی از مقررات تنظیم بازار در ایجاد شفافیت در بازار سرمایه بسیار راهگشا خواهد بود. بدان علت که تدابیر کیفری حداقلی و کمینه‌گرا در حوزه کسب‌وکار، ضمن پیشگیری از ناهنجاری‌ها، از ناکارآمد شدن بخش‌های مولد اقتصادی ممانعت به عمل می‌آورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شفافیت اطلاعات؛ ناهنجاری؛ بازار سرمایه؛ سازمان بورس و اوراق بهادار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Enhancing Capital Market Information Transparency in the Context of Corporate Anomalies | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Karimi Eskabani1؛ Ali Najafi Tavana2؛ Majid Ghorchi Beigi3 | ||
| 1PhD. Student, Department of Criminal Law and Criminology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 3Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Kharazmi University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Purpose: One of the most effective tools in enhancing the efficiency of the capital market is transparency in information. A lack of transparency poses significant risks to investors. Effects of reduced transparency in capital information include fraudulent practices and inadequate financial reporting. This study aims to investigate the causes of anomalies in corporations and their impact on the transparency of capital market information. Method: This research employs a qualitative approach grounded in the foundations of data theory. Qualitative data collection relies on a judicious selection of ten legal cases pertaining to the transgressions of stock companies adjudicated in the criminal courts of Tehran during the years 2013 to 2019. The purposive sampling technique is applied, and qualitative data analysis is executed through a systematic data plan grounded in foundational principles. Consequently, the elicited concepts undergo a multistage assessment encompassing open, axial, and selective coding. Findings: The codes identified in relation to causal conditions are organized into four overarching categories, comprising 31 sub-categories. In the pursuit of elevating capital market transparency, mitigating impediments within the business milieu, minimizing government ownership, and rescinding obligatory market interventions, the identified causative factors are categorized into three primary domains, encompassing 25 sub-categories. These factors illuminate the inadequacy of punitive and repressive measures in curbing transgressions and irregularities within the stock and securities markets. Consequently, the implementation of proactive and deterrent mechanisms emerges as a fundamental instrument for enhancing capital market transparency. Underlying causes are classified into three primary categories, housing six sub-categories. These underpinning factors underscore the necessity of amalgamating education-driven and awareness-enhancing initiatives, with the objective of bolstering financial literacy and inculcating principles of equity ownership. Furthermore, these factors spotlight the importance of averting the characterization of individuals as malefactors in the capital market. Weaknesses in internal monitoring mechanisms, such as lapses in the appointment of internal auditors and audit committees, engender an environment conducive to fraudulent activities. This, in turn, results in a diminishment of financial reporting quality and a reduction in the transparency of information disclosed by corporate entities, thereby augmenting market risk. Conclusion: The utilization of market regulation measures will significantly contribute to transparency in the capital market. This is because minimal and minimalistic criminal measures in the business sector not only prevent irregularities but also prevent the productive sectors of the economy from becoming inefficient. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Information Transparency, Capital Market Anomalies, Quality | ||
| مراجع | ||
|
ارجمند‌نژاد، ع. (1385). چارچوبی برای نظام‌های کنترل داخلی در واحدهای بانکی. تهران: انتشارات کمیته نظارت بر بانکداری مستقر در بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی، گروه مطالعاتی بانکی و اعتباری مدیریت کل نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری.
پیوندی، س. (1393). بکارگیری مدل بینش جهت پیش‌بینی تقلب و ارتباط آن با بازده سهام و کیفیت سود با رویکرد حسابداری جنایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه سمنان.
جعفری، ا. (1393). حقوق کیفری کسب‌وکار. تهران: انتشارات شهر دانش.
حاجیان، ح. (1392). تقلب و مسئولیت‌های کمیته حسابرسی. حسابرس، شماره 64: 58
حاجیها، ز.، محمدحسین‌نژاد، س. (1394). عوامل تأثیرگذار بر نقاط ضعف با اهمیت کنترل داخلی. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 7(26).
حاجیها، ز.، مرادیان، ب. (1393). بررسی تاثیر عدم تقارن اطلاعات و ارزش شرکت بر سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار تهران. دانش سرمایه‌گذاری، 3(12).
حساس یگانه، ی.، اسکو، و.، داغانی، ر. (1388). تقلب در شرکتها: چه کسانی هشدار می‌‌دهند. حسابدار، شماره 6.
حکمت، س. (1392). بررسی رابطه اختلاف رشد درآمد (معیار مالی) و رشد کارکنان (معیار غیرمالی) با گزارشگری مالی متقلبانه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.
خردیار، س.، محمدی نوده، ف.، حقیقت شهرستانی، م. (1400). تأثیر اثربخشی حسابرسی داخلی و کیفیت گزارشگری مالی بر عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیر و حسابرس. پیشرفت‌های حسابداری، 13(80).
دل آشوب، س. (1395). بررسی و راهکارهای جلوگیری از تقلب در سیستم‌های مالی. در: دومین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت در هزاره سوم. رشت: دانشگاه فنی و حرفه‌ای میرزا کوچک صومعه سرا.
سلیمانی، غ.ر.، مقدسی نیکجه، م. (1393). نقش کنترل‌های داخلی، حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی در بهبود نظام راهبری حاکمیت شرکتی. پژوهش حسابداری، 3(12).
عباس‌زاده، م.ر.، محمدی، ج.، محمدی، ک. (1390). ضرورت وجود کنترل‌های داخلی در بخش عمومی. حسابرسی، شماره 56.
فروغی، د.، امیری، ه.، میرزایی، م. (1390). تأثیر شفاف نبودن اطلاعات مالی بر ریسک سقوط آتی قیمت سهام در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. پژوهش‌های حسابداری مالی، شماره 3.
قورچی بیگی، م. (1398). تحلیل کیفی از بزهکاری یقه سفیدها، فهم زمینه‌‌ها و انگیزه‌‌ها. مسائل اجتماعی ایران، شماره 10.
منصوریان، ی. (1390). نقدی بر کتاب پژوهش کیفی: مطالعه آنچه رخ می‌دهد. کتاب ماه کلیات، شماره 163: 60-57.
مهربان‌پور، م.ر.، نوری‌زاده، ز. (1397). بررسی ارتباط بین ساختار راهبری شرکتی و احتمال گزارشگری مالی متقلبانه شرکتها. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، شماره 40.
نجفی توانا، ع.، قورچی بیگی، م.، کریمی اسکاینی، ع. (1400). تحلیل کیفی جرائم شرکتی در حوزه بورس. رهیافت پیشگیری از جرائم، شماره 4.
نیازپور، ا.ح. (1396). تکالیف سازمان بورس و اوراق بهادار در زمینه پیشگیری از جرم. راهبرد، 26(82): 355-327.
همت‌فر، م.، مقدسی، م. (1392). بررسی کیفیت افشاء (قابلیت اتکاء به موقع بودن) بر ارزش سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 20(2).
هومن، ح.ع. (1394). راهنمای علمی پژوهش کیفی. تهران: انتشارات سمت، چاپ هفتم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 87 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 95 |
||