مطالعه تطبیقی دادرسی اساسی در ایران و کرواسی | ||
| حقوق عمومی تطبیقی | ||
| دوره 1، شماره 2، تیر 1403، صفحه 92-110 اصل مقاله (629.47 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22091/cpl.2024.10473.1019 | ||
| نویسندگان | ||
| یونس فتحی* 1؛ آرمین اصغری2 | ||
| 1استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا. | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه بوعلی سینا. | ||
| چکیده | ||
| قانون اساسی، عالی‌ترین سند حقوقی در نظام‌های سیاسی جهان است. با توجه به اهمیت گسترده کارکردهای قانون اساسی در هر نظام سیاسی، نقش نگهبان یا دادرس اساسی اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. نهاد مذکور در مقام صیانت از برتری قانون اساسی ظاهر می‌شود و در انجام امور و کارکردهای دیگری نظیر نظارت بر انتخابات و حل‌وفصل اختلافات میان ارگان‌های حکومتی ایفای نقش می‌نماید. در این نوشتار به دنبال بررسی تطبیقی شورای نگهبان به‌عنوان دادرس اساسی جمهوری اسلامی ایران و دادگاه قانون اساسی جمهوری کرواسی به‌عنوان نهاد دادرس اساسی کرواسی هستیم. این مقاله با رویکرد توصیفی_تحلیلی انجام شده است. سؤال اصلی مقاله پیش‌رو این است که وجوه افتراق و اشتراک دادرسی اساسی در ایران و کرواسی چه مواردی است؟ فرضیه موردنظر این است که دادگاه قانون اساسی کرواسی از صلاحیت‌های به‌مراتب فراوان‌تر، منسجم‌تر و مطلوب‌تری نسبت به شورای نگهبان در ایران داراست و اهم تفاوت‌های آن‌ها، وجود مرجعیت مفاد مندرج در کنوانسیون اروپایی حقوق بشر در امر دادرسی اساسی در جمهوری کرواسی و لزوم تأیید اتهام مقام ریاست جمهوری در صورت ارتکاب جرم در آن کشور است که نظیر آن‌ها در ایران برای نهاد شورای نگهبان پیش‌بینی نشده است. در این مقاله، ضمن تبیین ساختار حکومت جمهوری کرواسی و معرفی کارکردهای نهاد دادرس اساسی در آن کشور، تفاوت‌ها و شباهت‌ها، میان دادگاه قانون اساسی در کرواسی و شورای نگهبان در ایران به‌عنوان یافته‌های پژوهش، بررسی می‌شود. | ||
تازه های تحقیق | ||
دادرس اساسی چندین کارکرد مهم در هر نظام سیاسی دارد. در این مقاله ابعاد مختلف این مرجع در دو دولت_کشور ایران و کرواسی بررسی شد. دولت کرواسی به‌عنوان کشوری مستقل، خودمختار و دموکراتیک توصیف شده است که آزادی‌های بنیادین و حقوق بشر را در قانون اساسی خود به رسمیت شناخته است و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر را به‌عنوان یک مرجع در دادرسی اساسی نیز تلقی کرده است. طی بررسی تطبیقی که در این مقاله به عمل آمد، دادگاه قانون اساسی کرواسی از اختیارات نظارتی بیشتری نسبت به شورای نگهبان قانون اساسی در جمهوری اسلامی ایران برخوردار است. به فرض مثال، تصمیم بر دادرسی اساسی نسبت به تصمیمات فردی نهادهای حکومتی و نهادها و ارگان‌های خودمختار دولتی و رسیدگی به اتهامات رئیس‌جمهور، داخل در صلاحیت‌های دادگاه قانون اساسی کرواسی است که شورای نگهبان در ایران فاقد این‌چنین صلاحیت‌هایی است. بنابراین نقطه قوت دادرسی اساسی کرواسی نسبت به شورای نگهبان در ایران در گستردگی دامنه اختیارات و صلاحیت‌ها، انسجام و نفوذ فراوان در مراجع و ارگان‌های حکومتی و همچنین وجود مرجعیت مفاد مندرج در کنوانسیون اروپایی حقوق بشر در امر دادرسی اساسی است که در دادرسی اساسی شورای نگهبان پیش‌بینی نشده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دادرس اساسی؛ سند حقوقی؛ نگهبان قانون اساسی؛ ترسیم صلاحیت‌ها؛ تضمین آزادی‌ها | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Comparative study of basic Judgement in Iran and Croatia | ||
| نویسندگان [English] | ||
| unes fathi1؛ Armin Asghari2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Humanities, Bu Ali Sina University. | ||
| 2Master's student of Public Law, Bu Ali Sina University. | ||
| چکیده [English] | ||
| The constitution is the most superlative legal document in the political systems of the world. With respect to the great importance of the functions of the Constitution in each political system, the role of guardian or the basic judge has a particular importance. The mentioned institution appears so as to protect the constitution’s superiority and also plays role in other duties and functions including the supervison of election and disputing resolution between governmental organs. In this paper, we are going through comparative survey of the guardian council as the basic judge of the Islamic Republic of Iran and the constitutional court of the Republic Croatia as the constitutional guardian of this country. The method of this paper is descriptive-analytic. The main question in the paper is that what are the distinctions and commonalities of the basic judge between Iran and Croatia. The hypothesis is that the constitutional court of Croatia has a far greator, more coherent and desirable discretions than guardian council of Iran and the most important differences between them are the existing European Convention on Human Rights as a significant source for basic Judgement in Republic Croatia and the necessity of confirming president’s accusation in the case of committing a crime in that country, which are not predicted for guardian council of Iran. In this paper, while explaning political structure of the government of the Republic Croatian and introducing the constitutional court’s functions in that country, distinctions and resemblances between the constitutional court of Croatia and the guardian council of Iran as research findings are concidered. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| the basic judgement, legal document, guardian of the constitutional, drawing discretions, freedom assurance | ||
| مراجع | ||
|
آلتمن، آندره؛ (1385). درآمدی بر فلسفه حقوق، ترجمه؛ بهروز جندقی، انتشارات قم: پژوهشگاه امام خمینی (ره).
بارنت، اریک؛ (1382). مقدمه‌ای بر حقوق اساسی، ترجمه؛ عباسعلی کدخداییف تهران: میزان.
پروین، خیرالله؛ (1394). «جستاری بر اندیشه دادرسی اساسی در جهان»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 6، ش 1.
تروپه، میشل؛ (1383). «منطق توجیهات صیانت از قانون اساسی»، ترجمه؛ عباسعلی کدخدایی و محمدرضا ویژه، مجله حقوق، ش 66.
جلالی، محمد؛ قاسم علی صداقت (1395). بررسی مبانی اعتبار دموکراتیک نظارت اساسی، دانش حقوق عمومی، سال پنجم، ش 15.
حبیب زاده، توکل؛ (1393). نظارت قضایی و رویکردهای دیوان عالی فدرال آمریکا در پرتو تفسیر قانون اساسی در تحولات سیاسی و اجتماعی، دانش حقوق عمومی، سال سوم، ش 10.
ریدی، برایان؛ (1392). فلسفه حقوق، ترجمه؛ حسن خسروی، تهران: مجد.
زارعی، محمدحسین؛ (1394). گفتارهایی در حقوق عمومی مدرن، تهران: خرسندی.
زارعی، محمدحسین؛ احمد مرکز مالمیری (1384). مفهوم و مبانی کنترل قضایی با تأکید بر نظام حقوقی ایالات متحده آمریکا، تحقیقات حقوقی، ش 42.
زولر، الیزابت؛ (1390). درآمدی بر حقوق عمومی، ترجمه؛ سید مجتبی واعظی، تهران: جنگل.
شوالیه، ژاک؛ (1387). دولت قانونمند، ترجمه؛ حمیدرضا ملک محمدی، تهران: دادگستر.
غمامی، سید محمدمهدی و همکاران (1395). دادرسی اساسی تطبیقی مطالعه مبانی، ساختارها و صلاحیت‌های نهادهای دادرسی اساسی، پژوهشکده شورای نگهبان.
فارو، لویی؛ (1389). دادگاه‌های قانون اساسی، ترجمه؛ علی‌اکبر گرجی، تهران: جنگل.
فرومن، میشل؛ (1382). حمایت از آزادی و برابری در رویه قضایی دیوال عالی فدرال آمریکا، ترجمه؛ علی‌اکبر گرجی، نشریه حقوق اساسی، ش 2.
واعظی، سید مجتبی؛ (1390). «مطالعه تطبیقی مبانی و کارکردها الگوهای دادرسی اساسی»، پژوهش حقوق تطبیقی، دوره 15، ش 2.
ویژه، محمدرضا؛ (1390). مبانی و ساختار دولت حقوقی، تهران: جنگل.
Ackerman, B (1990), We The People, Harvard University Press. Dixon, Rosalind and stone, Adrienne (2018), The Invisible Constitution In Comparative Perspective, Cambridge University Press. Dowrkin, Ronald (1990), A Bill of rights for Britain, chatto and windus Dowrkin, Ronald (2001), laws Empire, Harvard University Press. Eisgruber, Christopher (2002), Constitutional self- government and judicial review, Stanford University Press. Goldoni, Marco (2013), Constitutional reasoning according to political constitutionalism, General Law Journal. Grimm, Pieter (2016), Constitutionalism: the past, present and future, Oxford University press. Jakab, Andras (2017), Comparative Constitutional Reasoning, Cambridge University Press. Rodin, Mr S (1996), The Constitutional court of the republic of Croatia. Von, Bogdandy (2020), Handbooks in European public law, Oxford University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 273 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 144 |
||