سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه قم

حسینی رکن آبادی, مرضیه, فهیمی, رضا, فلاحی, منیژه. (1402). نقد بلاغی مثنوی اعتراضی «منظومه مرداب‌‌ها و آب‌‌ها» از سید حسن حسینی. پژوهش‌های فلسفی -کلامی, 12(22), 159-178. doi: 10.22091/jls.2023.8837.1450
مرضیه حسینی رکن آبادی; رضا فهیمی; منیژه فلاحی. "نقد بلاغی مثنوی اعتراضی «منظومه مرداب‌‌ها و آب‌‌ها» از سید حسن حسینی". پژوهش‌های فلسفی -کلامی, 12, 22, 1402, 159-178. doi: 10.22091/jls.2023.8837.1450
حسینی رکن آبادی, مرضیه, فهیمی, رضا, فلاحی, منیژه. (1402). 'نقد بلاغی مثنوی اعتراضی «منظومه مرداب‌‌ها و آب‌‌ها» از سید حسن حسینی', پژوهش‌های فلسفی -کلامی, 12(22), pp. 159-178. doi: 10.22091/jls.2023.8837.1450
حسینی رکن آبادی, مرضیه, فهیمی, رضا, فلاحی, منیژه. نقد بلاغی مثنوی اعتراضی «منظومه مرداب‌‌ها و آب‌‌ها» از سید حسن حسینی. پژوهش‌های فلسفی -کلامی, 1402; 12(22): 159-178. doi: 10.22091/jls.2023.8837.1450

نقد بلاغی مثنوی اعتراضی «منظومه مرداب‌‌ها و آب‌‌ها» از سید حسن حسینی

پژوهش های دستوری و بلاغی
دوره 12، شماره 22، اسفند 1401، صفحه 159-178    اصل مقاله (644.44 K)
نوع مقاله: بلاغی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22091/jls.2023.8837.1450
نویسندگان
مرضیه حسینی رکن آبادی1؛ رضا فهیمی* 2؛ منیژه فلاحی3
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
2استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران
3استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
چکیده
آثار ادبی از دیدگاه‌های گوناگون سنجیده و بررسی می‌شوند. نقد بلاغی یکی از شیوه‌های نقد ادبی است که در آن، متن را از منظر کارکرد ابزار بلاغی و صورخیال می‌سنجیم. این مقاله به بررسی و نقد بلاغی مثنوی اعتراضی «منظومۀ مرداب‌ها و آب‌ها» اثر «سید حسن حسینی» می‌پردازد. شاعر در این منظومه به اوضاع اجتماعی و تغییرات معنوی در جامعه پس از جنگ اعتراض دارد. هدف مقاله تحلیل متن نام ‌‌برده از منظر تأثیر عناصر بلاغی است تا روشن شود که شاعر در منظومه مورد نظر برای رسیدن به هدف خود و ابلاغ پیام چگونه از این ابزارها بهره برده است. در این پژوهش، 77 بیت این منظومه از دید صنایع بدیعی، بیان و معانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که شاعر در توصیف‌ها احساس نگرانی از مشکلات اجتماعی را با زبان استعاره بیان می‌کند. او با مشاهده رویکردهای ناهنجار که بازتابی نامطلوب بر فرد و اجتماع دارد، شیوة زبان را تغییر می‌دهد و زبان به اعتراض می‌گشاید. نگاه حسینی به عنوان یک شاعر ارزشی، به صنایع بلاغی، تنها جلوه‌های ظاهری و زیبایی‌‌آفرینی مورد نظر نیست بلکه هدف از کاربرد این صنایع در مفاهیم بالاتر، بیان مشکلات اجتماعی، احساس شادمانی و حسرت و دلتنگی است. او با کمک امکانات زبانی قصد دارد بستری مساعد در بازسازی ارزش‌های اسلامی و اجتماعی ‌فراهم نماید.
کلیدواژه‌ها
نقد بلاغی؛ ادبیات آیینی؛ اعتراض؛ بازسازی ارزش؛ دفاع مقدس
عنوان مقاله [English]
Rhetorical Analysis of the Masnavi of Protest "Swamps and Waters" by Seyyed Hasan Hosseini
نویسندگان [English]
Marzieh Hosseini Roknabadi1؛ Reza Fahimi2؛ Manijeh Fallahi3
1. Ph.D student Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran
2Assistant Professor Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran
3Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran.
چکیده [English]
Literary works are evaluated and analyzed from different points of view. Rhetorical criticism is one of the methods of literary criticism in which we evaluate the text from the perspective of the function of rhetorical devices and images. This article deals with the rhetorical review and criticism of the Masnavi of protest "Swamps and Waters Poem" by Seyyed Hasan Hosseini. In this poem, the poet objects to the social situation and spiritual changes in the society after the war. The aim of the article is to analyze the mentioned text from the point of view of the influence of rhetorical elements to clarify how the poet has used these devices to achieve his goal and convey the message. In this research, 77 couplets of this poem are examined based on its figures of thought and figures of meaning. The result of the research shows that the poet expresses concern about social problems with figurative language. By observing abnormal approaches that have an unfavorable reflection on the individual and the society, he changes the way of language an speaks out. As a poet of engagement, Hosseini views rhetorical arts not only as a means of creating aesthetic effects, but also as a way to expose social problems, and express feelings of happiness and longing. With the help of language facilities, he intends to provide a favorable context for the reconstruction of Islamic and social values.
کلیدواژه‌ها [English]
Rhetorical Criticism, Ritual Literature, Protest, Value Reconstruction, Sacred Defense
مراجع
  1. ابوحمزه، فاطمه و اعظم نوری‌‌نیا. (1393). «نقد محتوایی و بررسی بلاغی اشعار آیینی زلالی خوانساری». مجموعه مقالات نهمین همایش بین‌‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی. انتشارات دانشگاه پیام نور. جلد 1. صص: 157-140.
  2. جابز، گرترود. (1395). فرهنگ سمبل‌‌ها، اساطیر و فولکور. ترجمه محمّدرضا بقاپور. تهران: اختران.
  3. جدیدی، حمیدرضا. (1386). آموزش سخنرانی و خطابه با تکیه بر فنون بلاغت و روانشناسی فردی و اجتماعی. چاپ اول. قم: قدس.
  4. حائری، محمّدحسن؛ محسن امیری و رضوان وطن‌‌خواه. (1391). «نقد بلاغی اشعار سنّتی نیما». پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت. سال اول. شمارة 2. صص: 106- 78.
  5. حسینی، سیدحسن. (1381). گزیده شعر جنگ و دفاع مقدس. تهران: سوره مهر.
  6. خاتمی، احمد؛ مشرف‌‌الملک، مریم و اعظم سعادت. (1397). «روش نقد بلاغی فروزانفر در سخن و سخنوران». ادبیات پارسی معاصر. دورة 8. شمارة 2. صص: 60- 41.
  7. خمینی، روح‌‌الله. (1379). صحیفه امام. جلد 20. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام.
  8. دیچز، دیوید. (1358). شیوة نقد ادبی. ترجمه محمّدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی. تهران: علمی.
  9. ذوالفقاری، داریوش و نرگس محمّدی بدر. (1389). «نقد بلاغی بیت معروفی از شاهنامه». کهن‌‌نامه ادب پارسی. سال اول. شماره 2. صص: 27-15.
  10. زرین‌‌کوب، عبدالحسین. (1373). نقد ادبی. تهران: سخن.
  11. سلیمانی، علی و محمود مهرآوران. (1398). «نقد بلاغی شعر مشروطه با تأکید بر اشعار میرزاده عشقی و ابوالقاسم لاهوتی». علوم ادبی. سال نهم. شماره 16. صص: 205- 167.
  12. شفیعی‌‌کدکنی، محمّدرضا. (1388). موسیقی شعر. چاپ اول. تهران: آگه.
  13. شفیعی‌‌کدکنی، محمّدرضا. (1391). رستاخیز کلمات. تهران: سخن.
  14. شمیسا، سیروس. (1375). نگاهی تازه به بدیع. چاپ سوم. تهران: میترا.
  15. شمیسا، سیروس. (1393). بیان و معانی. چاپ چهارم. تهران: میترا.
  16. عزیزی، احمد. (1388). شرجی آواز. تهران: سورة مهر.
  17. فتوحی، محمود. (1386). بلاغت تصویر. چاپ اول. تهران: سخن.
  18. فتوحی، محمود. (1390). سبک‌‌شناسی نظریه‌‌ها، رویکردها و روش‌‌ها. تهران: سخن.
  19. فرشیدورد، خسرو. (1373). درباره ادبیات و نقد ادبی. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
  20. کاردگر، یحیی. (1388). فن بدیع. چاپ اول. تهران: صدای معاصر.
  21. کالر، جاناتان. (1390). در جستجوی نشانه‌‌ها. ترجمه لیلا صادقی و تینا امراللهی. چاپ دوم. تهران: علم.
  22. کردبچه، لیلا. (1397). زبان شعر امروز. چاپ اول. تهران: نگاه.
  23. کنر، ت. ا. (1398). نمادها و نشانه‌‌ها. ترجمه کیارنگ علایی. چاپ اول. تهران: کتاب پرگار.
  24. مرادیان ریزی، نجمه و منیژه ملکی ریزی. (1394). زیباشناسی رنگ در آیین‌‌های باستان. چاپ اول. تهران: فروهر.
  25. مولوی، جلال‌‌الدین محمّد. (1390). مثنوی معنوی. بر اساس نسخه رینولد الین نیکلسون. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  26. همایی، جلال‌‌الدین. (1380). صناعات ادبی فن بدیع و اقسام شعر. چاپ اول. تهران: علمی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 457
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 368