چارچوب حکمرانی داده در مراکز تبادل داده | ||
| علوم و فنون مدیریت اطلاعات | ||
| مقاله 4، دوره 10، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 89-116 اصل مقاله (3.41 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22091/stim.2022.7668.1700 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدرضا مرتضوی1؛ علی معینی* 2؛ آرمان ساجدی نژاد3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، مدیریت فناوری اطلاعات، پژوهشگاه علوم و فناورى اطلاعات، تهران، ایران. | ||
| 2استاد، دانشکده علوم مهندسی، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3استادیار، پژوهشگاه علوم و فناورى اطلاعات ایران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هدف: چارچوب‌های حکمرانی داده معمولاً در دامنه یک سازمان ارائه شده‌اند و بافتارهای میان‌سازمانی کمتر مورد توجه بوده‌اند. این در حالی است که به دلایل مختلف نظیر توسعه کاربردهای دولت الکترونیک و نیز افزایش همکاری‌های میان‌سازمانی ناشی از بازارهای رقابتی، تبادل داده میان سازمان‌ها روزافزون است. پژوهش حاضر درصدد است با ارائه چارچوب حکمرانی داده در مراکز تبادل داده، خلاء موجود در این زمینه را پوشش دهد. با توجه به گسترش روزافزون کاربردهای دولت الکترونیک و تعامل‌پذیری و تاثیر و اهمیت داده در آن، استفاده از این چارچوب می‌تواند در فراهم کردن داده و اطلاعات صحیح و به شکل بهتر موثر باشد. روش: این پژوهش از نوع کیفی بوده و روش آن، نظریه دادهبنیاد است. برای انجام این مهم، ابتدا مبانی پژوهش بررسی شد. در این گام هم پژوهش‌های علمی و دانشگاهی و هم چارچوب‌های ارائه شده توسط انجمن‌های فنی و تخصصی مورد بررسی قرار گرفت، تا ضمن بررسی مبانی و پیشینه پژوهش، دانش اولیه برای انجام مراحل بعدی حاصل شود. سپس با انجام مصاحبههای نیمهساخت یافته با خبرگان و مستندسازی آن، بیش از 400 عبارت حاصله، در قالب 100 مفهوم برچسب‌گذاری شده و سپس با کدگذاری باز (44 زیرمقوله)، کدگذاری نظری (15 مقوله) و پدیدایی نظریه، چارچوب حکمرانی داده مراکز تبادل داده ملی به دست آمد. با توجه به اینکه پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده، به منظور اطمینان از روایی و پایایی نتایج، از روش بازنگری توسط شرکتکنندگان، روش سه‌سویه‌سازی و نیز روش دلفی استفاده شده است. یافتهها: چارچوب حکمرانی داده در مرکز تبادل داده، شامل 15 مولفه، و در سه دسته است: «مولفههای اصلی حکمرانی»، «مولفههای اصلی در کسب‌وکار مراکز تبادل داده» و «مولفههای پشتیبان در کسب‌وکار مراکز تبادل داده». برخی از این مولفهها عبارتند از: «نقشها، مسئولیتها و حقوق»، «استانداردها و سیاستها»، «مدیریت تغییرات». نتیجهگیری: براساس نتایج این پژوهش، «نقشها، مسئولیتها و حقوق»، «استانداردها و سیاستها» و «پایش و ممیزی» از مولفههای اصلی چارچوب حکمرانی داده در مراکز تبادل داده است. همچنین «همکاری ذینفعان» و «تجاریسازی» نیز آن را از سایر چارچوب‌های حکمرانی داده متمایز میکند. اگرچه این چارچوب برای مراکز تبادل داده تدوین شده، اما می‌تواند در بافتارهای میان‌سازمانی مشابه که نیازمند تبادل داده هستند نیز کاربرد داشته باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حکمرانی داده؛ تبادل داده؛ تعامل‌پذیری؛ دولت الکترونیک؛ نظریه دادهبنیاد؛ مراکز تبادل داده؛ سازمان‌ها | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Data Governance Framework in Data Exchange Centers | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohamadreza Mortazavi1؛ Ali Moeini2؛ Arman Sajedinejad3 | ||
| 1Ph.D. Student of Information Technology Management, Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IranDoc), Tehran, Iran. | ||
| 2Professor of the Faculty of Engineering Sciences, Technical Faculties Campus, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IranDoc), Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Purpose: Data governance frameworks have typically been discussed within the confines of an organization, with less focus on inter-organizational contexts. However, due to factors like the rise of electronic government applications and the growth of inter-organizational collaboration in competitive markets, data exchange among organizations is on the rise. This current research aims to address this gap by proposing a data governance framework for data exchange centers. Given the continuous growth of e-government applications and interactions, along with the significant role and value of data within them, implementing this framework can enhance the accuracy and efficiency of data and information exchange. Method: This research is qualitative and its method is grounded theory. Initially, the fundamentals of the research were examined. This involved reviewing both scientific and academic research as well as frameworks provided by technical and specialized associations. By exploring the basics and background of the research, foundational knowledge was acquired for subsequent steps. Subsequently, through conducting semi-structured interviews with experts and documenting them, over 400 phrases were collected, and categorized into 100 concepts. These were then analyzed using open coding (resulting in 44 subcategories), theoretical coding (leading to 15 categories), and the development of a theoretical framework. The data was sourced from national data exchange centers. Given the qualitative nature of the study, methods such as participant review, triangulation, and the Delphi technique were employed to ensure the validity and reliability of the findings. Findings: The data governance framework in the data exchange center comprises 15 components, categorized into "main components of governance, "main components in the business of data exchange centers, and "supporting components in the business of data exchange centers. Some of these components include "roles, responsibilities, and rights, "standards and policies, "change management. Conclusion: Based on the results of this research, "roles, responsibilities, and rights, "standards and policies, and "monitoring and auditing" are the main components of a data governance framework in data exchange centers. Additionally, "stakeholder collaboration" and "commercialization" also distinguish it from other data governance frameworks. Although this framework is developed for data exchange centers, it can also be used in similar inter-organizational contexts that require data exchange. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Data governance, Data exchange, Interactivity, Electronic government, Database theory, Data exchange centers, Organizations | ||
| مراجع | ||
|
آذرتاش، ا.ع.، سوزنگر، ع. (1397). چارچوب تعامل‌پذیری دولت الکترونیکی ایران. تهران: سازمان فناوری اطلاعات ایران.
سازمان فناوری اطلاعات ایران (1393). ضوابط فنی اجرایی توسعه دولت الکترونیکی.
سازمان فناوری اطلاعات ایران (1400). گزارش وضعیت سرویسها و خدمات دولت الکترونیک.
صادقینیا، م.، خسروی، س.، عباسی شاهکوه، ک. (1389). چارچوب تعامل‌پذیری دولت الکترونیکی در سطح ملی براساس تجربه کشورها. علوم و فناوری اطلاعات، شماره 3(61): 449-479.
فراستخواه، م. (1395). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تاکید بر نظریه برپایه (گراندد تئوری، GTM). تهران: نشر آگاه.
محمدپور، ا. (1397). ضد روش: زمینه‌های فلسفی و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی. قم: نشر لوگوس، ویراست دوم.
مردوخی، ف.، مباشری، م.، صیادی، پ.، فتاحی، م.، رستمپور، ع. (1398). ضرورت و محتوای مرکز تبادل اطلاعات و خدمات استانی در معماری دولت الکترونیکی. تهران: سومین همایش ملی پیشرفت‌های معماری سازمانی.
هاشمی، س.، مجیدزاده، ک.، بابازاده سنگر، ا.، زادمجید، م. (1396). بررسی چارچوب تعامل‌پذیری دولت الکترونیک. در: ارومیه: دومین کنفرانس ملی ریاضی مهندسی پیشرفته با تکنیک‌های ریاضی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 703 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 131 |
||