سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه قم

الهی, محمدعلی, حیدری, محمد علی, شکرچی زاده, محسن. (1401). تدابیر سیاست جنایی اسلام و غرب در مقابله با تجاوز جنسی. پژوهش‌های فلسفی -کلامی, 9(3), 29-64. doi: 10.22091/csiw.2022.7612.2191
محمدعلی الهی; محمد علی حیدری; محسن شکرچی زاده. "تدابیر سیاست جنایی اسلام و غرب در مقابله با تجاوز جنسی". پژوهش‌های فلسفی -کلامی, 9, 3, 1401, 29-64. doi: 10.22091/csiw.2022.7612.2191
الهی, محمدعلی, حیدری, محمد علی, شکرچی زاده, محسن. (1401). 'تدابیر سیاست جنایی اسلام و غرب در مقابله با تجاوز جنسی', پژوهش‌های فلسفی -کلامی, 9(3), pp. 29-64. doi: 10.22091/csiw.2022.7612.2191
الهی, محمدعلی, حیدری, محمد علی, شکرچی زاده, محسن. تدابیر سیاست جنایی اسلام و غرب در مقابله با تجاوز جنسی. پژوهش‌های فلسفی -کلامی, 1401; 9(3): 29-64. doi: 10.22091/csiw.2022.7612.2191

تدابیر سیاست جنایی اسلام و غرب در مقابله با تجاوز جنسی

پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب
دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 33، مهر 1401، صفحه 29-64    اصل مقاله (1.02 M)
نوع مقاله: علمی و پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22091/csiw.2022.7612.2191
نویسندگان
محمدعلی الهی1؛ محمد علی حیدری* 2؛ محسن شکرچی زاده3
1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی ، گروه الهیات ، واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران.
2استادیار گروه الهیات ، واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد، ایران.
3استادیار گروه حقوق ، واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران.
چکیده
در تمام جوامع بشری با توجه به نظام حقوقی حاکم، در مقابل جرائمی که در حوزه امور جنسی اتفاق می افتد تدابیر کیفری یا غیر کیفری به عنوان راهکار های مقابله با آنها مطرح می شود. در حقوق کیفری اسلام برخلاف نظامهای حقوقی در کشورهای غربی، تجاوز جنسی در بستر روابط  زناشویی میان زوجین حتی اگر بدون رضایت انجام شود، مصداق تجاوز جنسی به شمار نمی رود و قانونگذار اسلام این گونه اعمال را در حیطه ازدواج جرم ندانسته است. این در صورتی است که در غرب، نزدیکی بدون رضایت با همسر و سایر مصادیق خشونت های جنسی با درجه خفیف تر پیش بینی و جرم انگاری شده، و چنانچه عمل جنسی با وجود عدم رضایت همسر انجام گیرد تجاوز جنسی در روابط زناشویی محسوب می شود. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به دنبال پاسخگویی به مساله نحوه‌ی برخورد سیاست جنایی اسلام و غرب در مقابله با پدیده تجاوز جنسی است که علت مطالعه در فقدان تحقیق مستقل در مطالعه این موضوع به شیوه تطبیقی است. نتایج حاکی از آن است که در هر دو نظام اسلام و غرب نسبت به پیشگیری کیفری تدابیر قابل توجهی اتخاذ شده است، با وجود این در سیاست جنایی اسلام بر خلاف غرب در عرصه پیشگیری های غیر کیفری چه در بعد تدابیر پیشگیری اجتماعی و چه وضعی با لحاظ وضع احکامی چون ممنوعیت اعمالی نظیر خلوت زن و مرد نامحرم و تبرّج و زینت‌نمایی، در کنار ترغیب به ازدواج و نهی از عزب زیستن و سخت‌گیری در ازدواج، حفظ فاصله لازم میان زن و مرد در اختلاط‌ها، تسهیل عرصه‌های مشارکت جامعوی در پاسخ‌دهی کیفری در عرصه مقابله با تجاوز جنسی نظیر درآوردن چشم چشم‌چران یا قتل اجنبی در فراش یا حکم وجوب در دفاع از ناموس در کنار ضوابط خاص ناظر بر پیشگیری کیفری مانند دشواری اثبات، منع اشاعه فحشا و علنی بودن اجرای کیفر به منظور عبرت‌آموزی اجتماعی در زمره تدابیری است که تفوق نظام جنایی اسلام بر غرب را نشان می‌دهد.

تازه های تحقیق

از بررسی ساختار سیاست جنایی اسلام و غرب در خصوص مقابله با تجاوز جنسی، نتایج زیر حاصل می گردد:سیاست جنایی اسلام به دلیل اهمیت مصلحت ناموس و حفظ عفت عمومی و اخلاق حسنه و دفع مفاسد ناشی از جرائم جنسی به تشریع یک سری قوانین و اتخاذ تدابیر جهت پیشگیری و مقابله با تجاوز و خشونت جنسی پرداخته است تا از این طریق خانواده به عنوان ارزشی­ترین نهاد جامعه از انحطاط به واسطه روابط نامشروع صیانت شود.در بعد کیفری جرم انگاری زنای به عنف که مجازات شدید اعدام را در بر دارد، در کنار جرم‌انگاری اعمال مقدمه‌ساز آن مانند چشم‌چرانی، خلوت حرام و نظائر آن نشان از اهمیت و شدت عمل سیاست کیفری اسلامی در این زمینه است به نحوی که حتی ورای تشریفات دادرسی به شهروندان عادی اجازه داده است در موارد لازم شخصاً به برخورد دست زده و احکام ناظر بر جواز کشتن اجنبی در فراش و از بین بردن چشم افراد چشم‌چران و ترتب حکم وجوب بر دفاع از ناموس را باید در این بستر مورد توجه قرار داد. در سیاست جنایی غربی با الغای تدریجی کیفر بدنی به نحوی که امروز در کمتر جامعه غربی کیفر اعدام را در این زمینه شاهد هستیم به نحوی که شاید فلوریدای ایالات متحده در زمره معدود چنین مناطقی است که این مجازات را دارد، در سایر مناطق با کیفر حبس سنگین با آن برخورد می‌شود.در بعد تدابیر پیشگیری، سیاست جنایی اسلام در صدد حذف عوامل محرک جرائم منجر به تجاوز جنسی می­باشد. این تدابیر را می‌توان هم در قالب تدابیر پیشگیرانه اجتماعی مانند ترویج حجاب، تسهیل امر ازدواج، لزوم تعالیم لازم مانند سوره نور به فرزندان، و تدابیر پیشگیری وضعی در قالب مواردی چون ممنوعیت اختلاط مفسده آمیز با جنس مخالف، ممنوعیت تبرج و خودنمایی، حرمت خلوت با نامحرم، جداسازی بستر دختران از پسران، ایجاد ضوابط تحدیدی وارد شدن فرزندان به حریم والدین و نظائر آنها تبلور می‌یابد. در سیاست جنایی غربی نیز با سازوکارهایی عمدتاً وضعیت مدار مانند حضور مدیر مناسب و نظارتگر در شرکت ها و محیط های اجتماعی و الزام مدیران و کارفرمایان به تمهید تدابیر پیشگیری از خشونت و آزار جنسی بین افراد تحت امر با مساله برخورد می‌شود.

کلیدواژه‌ها
خیار غبن؛ قرارداد یک جانبه؛ عقد یک تعهدی؛ زمان قبولی؛ قبول فعلی
عنوان مقاله [English]
The Islamic and Western Criminal Law Approaches to Rape (A comparative Study)
نویسندگان [English]
mohammadali elahi1؛ mohammad ali heidari2؛ Mohsen shekarchizade3
1Ph.D. Student of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Department of Theology, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran.
2Assistant Professor at the Department of Theology, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran.
3Assistant Professor at the Department of Law, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran.
چکیده [English]
In all human societies, according to the prevailing legal system, criminal or non-criminal measures are proposed as ways to deal with sexual crimes. In Islamic criminal law, unlike the legal systems in Western countries, sexual assault in the context of marital relations between couples, even if it is done without consent, is not considered an example of sexual assault, and the Islamic legislator has not considered such acts as a crime in a marriage. This is the case that in the West, intimacy with the spouse without consent and other examples of sexual violence with a milder degree are predicted and criminalized, and if the sexual act is performed despite the spouse's lack of consent, it is considered sexual assault in marital relations. Employing a descriptive-analytical method, the present study seeks to answer the problem of how the criminal policy of Islam and the West deal with the phenomenon of sexual assault, which is due to the lack of independent research in the study of this issue in a comparative manner. The results indicate that in both the Islamic and Western systems, significant measures have been adopted in relation to criminal prevention, howerver, in the criminal policy of Islam, in the field of non-criminal prevention, both in terms of social prevention measures and the situation regarding the establishment of rules such as the prohibitions on the secluded intimacy of non-mahram men and women and adornment, along with the encouragement to marriage and the prohibition of celibacy and strictness in marriage, maintaining the necessary distance between men and women in public, facilitating the areas of community participation in criminal response in the field of dealing with sexual assault, such as banning perverts or murdering a stranger in bed, or the mandatory sentence in defense of one's honor, in addition to the special rules regarding criminal prevention, such as the difficulty of proof, the prohibition of the spread of prostitution, and the public execution of the punishment for the purpose of setting an example, are among the measures that shows the superiority of the criminal system of Islam over the West.
کلیدواژه‌ها [English]
Sexual Assault, Criminal Prevention, Non-criminal Prevention, Criminal Policy of Islam, Criminal Policy of the West
مراجع
قرآن کریم.

  1. ابن حنبل، احمد، بی تا، مسند احمد بن حنبل، بیروت، دار صادر، ج1.
  2. ابن عابدین، محمد امین، 1415ق، حاشیه ردّ المختار علی الدر المختار، بیروت، دارالفکر.
  3. اصفهانى (فاضل هندى)، محمد بن حسن، 1416ق، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ج7.
  4. الهی، محمد علی، حیدری، محمدعلی، شکرچی زاده، محسن، 1400ش، سیاست جنائی پیشگیرانه ناظر بر جرائم جنسی در فقه اسلامی، نشریه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش 24.
  5. الوانی، سید مهدی، 1382ش، مدیریت عمومی، تهران، نشر نی.
  6. انیس، ابراهیم و دیگران، 1384ش، المعجم الوسیط، محمد بندرریگی، تهران، انتشارات اسلامی، چ1، ماده ر­ج ­م.
  7. باقری، نفیسه، 1397ش، سیاست کیفری ایران در رابطه با آزار جنسی، مقابله و پیشگیری، فصلنامه علمی حقوقی قانون یار، سال دوم، ش 6.
  8. بحرانى(آل عصفور)، حسین بن محمد، بی تا، الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع، قم، مجمع البحوث العلمیه، ج10.
  9. جان بزرگی، مسعود، 1387ش، آموزش اخلاق رفتار اجتماعی و قانون پذیری به کودکان(راهنمای عملی)، تهران، انتشارات ارجمند.
  10. جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی، 1413ق، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، بیروت، ج3.
  11. ----------------، بی تا، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج9.
  12. جوهری، اسماعیل بن حماد، 1407ق، الصحاح - تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت، دار العلم للملائین، چ4، ج1.
  13. حسینی، سید محمد، 1393ش، سیاست جنایی در اسلام و در جمهوری اسلامی ایران، تهران، انتشارات سمت، چ3.
  14. خمینی، سید روح الله، بی تا، تحریرالوسیله، قم،موسسة النشرالاسلامی، ج2.
  15. خوانساری، سید احمد، 1405ق، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، تهران، مکتبه الصدوق، چ2، ج7.
  16. دهخدا ، علی اکبر، 1391ش، لغت نامه، تهران، انتشارات پایدار، ج1.
  17. رمضان نرگسی، رضا، 1383ش، تجاوز و بزه دیدگی زنان، فصلنامه کتاب زنان، ش 22.
  18. سیستانی، سید علی، 1381ش، توضیح المسائل، مشهد، دفتر آیت الله سیستانی.
  19. صادقی فسایی، سهیلا، رجب لاریجانی، مهسا، 1390ش، استراتژی های توامند سازی زنان در مقابله با آزارهای جنسی در محیط کار، مجله تحقیقات زنان (مجله مطالعات زنان)، تهران، ش 3.
  20. صدوق(شیخ)، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، 1404ق، من لایحضره الفقیه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چ2، ج3.
  21. طباطبایى حکیم، سید محسن، 1416ق، مستمسک العروه الوثقى، قم، مؤسسه دارالتفسیر، ج14.
  22. طبرسی، فضل بن حسن، 1415ق، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ج7.
  23. عباچی، علی اکبر، 1393ش، راه های پیشگیری از جرم، تهران، نشر نوین، چ1.
  24. علامه حلّی، حسن بن یوسف، 1413ق، قواعد الاحکام، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چ1، ج3.
  25. قیم، عبدالنبی، 1391ش، فرهنگ معاصر عربی فارسی، تهران، انتشارات سپهر.
  26. کرکی(محقق)، علی بن حسین، 1408ق، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، موسسه آل البیت، ج12.
  27. کلینی، محمد بن یعقوب، 1388ق، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چ3، ج2و5.
  28. مجلسی، محمد باقر، 1403ق، بحار الانوار الجامعه لدرر أخبار الائمه الأطهار، بیروت، مؤسسه الوفاء، چ2، ج38و68.
  29. محمدی جورکویه، علی، 1389ش، سیاست جنایی اسلام در جرایم جنسی، حقوق اسلامی، سال هفتم، ش 24.
  30. مشیری، مهشید، 1396ش، فرهنگ زبان الفبایی قیاسی، تهران، انتشارات سروش.
  31. مظاهری، حسین، 1371ش، اخلاق و جوان، قم، نشر شفق.
  32. معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم، 1396ش، تهران، انتشارات گیوا.
  33. معین، محمد، 1395ش، فرهنگ فارسی معین، تهران، انتشارات امیرکبیر.
  34. مکارم شیرازی، ناصر، 1386ش، القواعد الفقهیه، قم، مدرسه الامام امیرالمومنین(ع)، ج1.
  35. نجفی ابرند آبادی، علی حسین، 1388ش، کیفرشناسی نو- جرم شناسی (درآمدی بر سیاست جنایی مدیریتی خطر مدار)، تهران، نشر میزان، چ2.
  36. میرخلیلی، سید محمد، 1394ش، مبانی و راهبردهای سیاست جنایی اسلام، مجموعه مقالات کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، ش 2.
  37. نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن، 1367ق، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چ2، ج29و41.
  38. ------------------------،1404ق، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ج29.
  39. نراقی، محمد مهدی، 1383ش، جامع السعادات، نجف، مطبعه النجف.
  40. Peer RevieWeb , Bonnar Kidd, (2010), "Health Policy and Ethics", Americam Journal of Public Heath, NO.3.
  41. Pamela M. Macmahon, (1999), "Sexual Abuse", Journal of Research and Treament, NO. 1.
  42. David Finkeihor, (2009), "Preventing Child Maltreatment", The Future of Child, NO. 2.
  43. David H, Dean G. Kilpatrick, Ananda B. Amstadter, Heidi S. Resnick, and Kenneth J. Ruggiero (June 1, 2007). «Rape-Related PTSD: Issues and Interventions". Psychiatric Times 24 (7)
  44. Harriden, Kate (2003), ((No bad women, Just bad Laws)), Represented at Stop the Traffic ll conference Australia.
  45. Richard A. Bryant, Tanya Sackville, Suzanne T. Dang, Michelle Moulds, and Rachel Guthrie (1999). «Treating Acute Stress Disorder: An Evaluation of Cognitive Behavior Therapy and Supportive Counseling Techniques". Am J Psychiatry 156 (11): 1780-6. PMID 10553743
  46. Reese, L. & Lindenberg, K. (2003), “The Importance of Training on Sexual Harassment Policy Outcomes”, Review of Public Personnel

Administration; No. 23.

Persian Resources:

The Holy Quran

  1. Ibn Hanbal, Ahmad, "Musnad Ahmad Ibn Hanbal", Beirut, Dar Al-Sader, V1.
  2. Ibn Abdeen, Mohammad Amin, (1995), "Afootnote To Al-Mukhtar's Response Al-Nukhtar", Beirut, Dar Al-Fakr.
  3. Isfahanian (Indian Fazel), Mohammad Bin Hassan, (1996), "Revealing the Veil and the Vagueness of the Rules of the Rulings", Qom, Islamic Publishing Institute, V7.
  4. Elahi, Mohammadali; Heidari, Mohammadali; Shekarchi Zadeh, Mohsen, (2021), "Preventive Crininal Policy on Sexual Crimes in Islamic Jurisprudnce", Journal Of Islamic Jurisprudence And Law Studies, NO.24.
  5. Alvani, Seyyed Mahdi, (2003), "Public Management", Tehran, Ney Publications.
  6. Anis, Ibrahim and Others, (2005), "Intermediat Dictionary", Mohammad Bandrigi, Tehran, Islamic Publications, P1.
  7. Bagheri, Nafiseh, (2018), "Iran's Criminal Policy in Relation to Sexual Harassment Coping and Prevention", Legal Scientific Quarterly of Qanun Yar, Second Year, NO. 6.
  8. Bahrany (Aleus Fur), Hossein Bin Mohammad, "The Luminous Lights in the Explanation of the Keys to the Laws".
  9. Jan Bozorgi, Massoud, (2008), "Teaching Children the Ethics of Social Behavior and Legaity" (Practical Guide), Tehran, Arjmand Publications.
  10. Jabal Ammelli (Shahid Thani) Zine El-Din Bin Ali, (1992), "Paths of Unders Standing to Revise the Laws of Islamic", Beirut, V3.
  11. Jabal Ammelli (Shahid Thani) Zine El-Din Bin Ali, (1992), "Rawdah Al-Bahiye an Explanation of His Dimashqiah Luma", Beirut, Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi, V9.
  12. Johari, Ismail Bin Hemad, (1987), "Sihah- The Crown of the Language and the Arabic Correctness", Beirut, Dar Al-Alam Lel Malayeen, P4, V1.
  13. Hosseini, Seyyed Mohammad, (2015), "Criminal Policy in Islam and the Islamic Republic of Iran", Tehran, SAMT Publication, P3.
  14. Khomeini, Seyyed Ruhollah, "Edit the Means", Qom: Islamic Publishing Institute, V2.
  15. Khansari, Seyyed Ahmad, (1987), "Jami Al-Madarak in the Explanation of the Beneficial Manual", Tehran, Maktab Al-Sader.
  16. Dehkhoda, Ali Akbar, (2012), "Name Language", Tehran, Paidar Publications, V1.
  17. Nargesi, Ramezan; Reza, (2004), "Rape and Prostitution of Woman", Women's Book Quarterly, V22.
  18. Sistani, Seyyed Ali, (2002), "Clarifiation of Issues", Office of Ayatollah Sistani.
  19. Sadeghi Fasaei, Soheila; Rajab Larijani, Mahsa, (2011), "Women's Empowerment Strategies to Deal with Seyual Harassment in the Work Place", Journal of Women Research (Journal of Women Studies), Tehran, V3.
  20. Sadugh (Sheikh), Mohammad Ibn Hussein Ibn Babawiyah, Qomi, (1984), "Who Does Not Attend the Jurist", Qom, Islamic Publishing Institute, P2, V3.
  21. Tabatabai Hakim, Seyyed Mohsen, (1995), "Holding the Most Trustwortny Lug", Qom, Dar Al-Tafsir Institute, V14.
  22. Tabarsi, Fazl Ibn Hassan, (1997), "Al-Bayan Complex in the Interpretation of the Quran", Beirut, Foundation for Publications Al-Alame, V7.
  23. Abachi, Ali Akbar, (2014), "Ways to Prevent Crime", Tehran, New Publishing Corporation, P1.
  24. Allameh Hali, Hassan Ibn Yusef, (1993), "Rules of Ahkam", Qom, Islamic Publishing Corporation, P1, V3.
  25. Ghayem, Abd-Alnabi, (2012), "Arabic-Persian Dictionary", Tehran, Sepehr Publications.
  26. Cracky (Muhaqaq), Ali Ibn Hossein, (1988), "Jami' Al-Maqasid in Explaining the Ruls", Qom, Al-Bait Institution, V12.
  27. Clini, Mohammad Ibn Yaqub, (2009), "Al-Kafi", Tehran, Dar Al-Kitab Al-Islamiya, P3, Vol. 2 & 5.
  28. Majlisi, Mohammad Bagher, (1983), "Bihar Al-Anwar Al-Jame'a for the News of the Pure Imams", Beirut, Al-Wafa Institute, P2, Vol. 38 and 68.Mohammadi Gorkoye, Ali, (2010), "Islamic Criminal Policy as a Sex Crime", Islamic Laws, 7 (24).
  29. Moshiri, Mahshid, (2017), "Dictionary of Deductive Alphabetic Language", Tehran, Soroush Publications.
  30. Social Affairs and Crime Prevention, (2017), Tehran, Giva Publications.
  31. Moein, Mohammad, (2016), "Moein Persian Culture", Tehran, Amirkabir Publications.
  32. Makarem Shirazi, Nasser, (2007), "The rules of jurisprudence", Qom, Imam Amir Al-Momenin School, V1.
  33. Najafi Aberandabadi, Ali Hassan, (2009), "New Criminalistic Criminology (An Introduction to Risk-Based Management Policy)", Tehran, Mizan Publishing, 2nd
  34. Mirkhalili, Seyed Mohammad, (2015), "Principles and Strategies of Islamic Criminal Policy", Proceedings of the International Congress of Islamic Humanities, No. 2.
  35. Najafi (Sahib Jawaher), Mohammad Hassan, (1948), "Jawahar al-Kalam fi Sharh Sharia al-Islam", Tehran, Islamic Library, P2, Vol 29 & 41.
  36. Najafi (Sahib Jawaher), Mohammad Hassan, (1984), "Jawahar al-Kalam fi Sharh Sharia al-Islam", Beirut, Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi, V29.
  37. Naraghi, Mohammad Mehdi, (2004), "Jame Al-Saadat", Najaf, Najaf Press.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,461
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 768