بررسی داستان «گنبد صندلی» نظامی گنجوی بر اساس نظریۀ ساختارگرای گریماس | ||
| پژوهش های دستوری و بلاغی | ||
| مقاله 3، دوره 10، شماره 17، شهریور 1399، صفحه 75-93 اصل مقاله (1.34 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22091/jls.2020.5640.1237 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم رحمانی* 1؛ محمد فولادی2 | ||
| 1دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه قم | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه قم | ||
| چکیده | ||
| در قرن 20 ساختارگرایان به پیروی از پراپ، درصدد ارائة الگوی کلّی در ساخت انواع روایت برآمدند. در همین زمینه، آ.ژ.گریماس، مشهورترین نظریّه‌پرداز روایت، از دامنة محدود مطالعات پراپ فراتر رفت و با ارائة الگوی کُنشی و زنجیره‌های روایتی خود، تلاش کرد تا به دستور کلّی زبان روایت دست یابد و هر روایت را با ساختار روایی خاص تجزیه و تحلیل کند. او الگوی کنشی خود را به‌گونه‌ای طرّاحی کرد که با تمام روایت‌ها قابل تطبیق باشد. بر همین اساس، در این پژوهش سعی بر آن است تا ساختار روایتی داستان «گنبد صندلی»، به عنوان نمونه‌ای از منظومه‌های غنایی عاشقانه، بر مبنای نظریّة گریماس مطالعه گردد. این داستان، ششمین داستان از هفتپیکر است و راوی آن، بانوی چین در اقلیم ششم است و ساختار طرح اصلی روایت با تغییر وضعیّت‌ها بر اساس تقابل‌های دوگانه و زنجیره‌های روایی و همچنین الگوی کُنشی روایت تحلیل و بررسی می‌‌شود. پس از تجزیه و تحلیل متن بر مبنای الگوی گریماس، روشن شد که هیچ بخش از حکایت در پیشبرد جریان روایت بی‌تأثیر نیست و در آن داستان با وضعیت متعادل آغازین (آغاز سفر)، با درخواست آب خیر از شر، به وضعیتی نامتعادل (کور شدن خیر) مبدّل می‌‌شود تا اینکه این وضعیت با تأثیر نیروی یاری‌دهنده دختر کُرد و چوپان، سیر صعودی خود را به‌سوی تعادل پایانی (ازدواج با دختر کُرد، ازدواج با دختر شاه و وزیر و نشستن خیر بر مسند پادشاهی) به پایان می‌‌رسد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گریماس؛ کنشگری؛ پیرفت؛ ساختار روایی؛ گنبد صندلی؛ نظامی گنجوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating in the Story of Ganjavi's "Sandali Dome" Based on Grimas' Structuralist Theory | ||
| نویسندگان [English] | ||
| maryam rahmani1؛ mohammad fouladi2 | ||
| 1Graduate of Persian Language and Literature, University of Qom | ||
| 2Associate Professor of Persian Language and Literature, University of Qom | ||
| چکیده [English] | ||
| Following Prop, structuralists attempted to present an overall model in creating different narrative in the 20th century. In this field, A. J. Greimas—the most popular narrative theorist—went beyond the limited studies of Prop, and presented his action model and his narrative chains. By doing so, he attempted to reach to the general principles of the narratives language and to analyze each narrative based on a specific narrative structure. He created his action model in a way that it can be adaptable which other narratives. Therefore, the aim of the present research is to study the narrative structure of Sandali dome story, as a sample of the amatory and lyrical poems based on Greimas theoryso This is the sixth story of the week and its narrator is the Lady of China in the sixth climate. we can analyze the structure of the original Plot using changes in statuses according to two-fold reciprocities, the narrative chains, and the action model of narratives.after analyzing the context, we concluded that Greimas's action model in analyzing the narrative of lyric poems of It is the change of situations based on the dual confrontation and the change of the process of action from one character to another, in which the story goes from an initial balanced state (beginning of the journey) to an unbalanced state by asking for Keir water from Shar. ) This situation changes until the Kurdish girl helps the shepherd and the shepherd completes his ascent towards the final balance (marrying a Kurdish girl, marrying a king and a minister, and sitting on the throne of Keir). | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Greimas. the Structure of plot. Action model .lyrical poem. Sandali dome | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک.(1370). ساختار و تأویل متن. چاپ اول. تهران: مرکز. اسکولز، رابرت.(1383). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیّات. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: مرکز. آذر، اسماعیل و معصومه پورسیّد.(1390). «ریخت‌شناسی گنبد سرخ در هفتپیکر نظامی گنجوی». پژوهشهای نقد ادبی و سبک‌شناسی. شمارۀ 4. صص: 30 – 9. آستین، آلن و جرج ساونا.(1386). نشانه‌‌شناسی متن و اجرای تئاتر. داوود زینلو. تهران: سورۀ مهر. برتنس، هانس.(1387). مبانی نظریه ادبی. ترجمۀ محمّدرضا ابوالقاسمی. چاپ دوم. تهران: ماهی. پارسا، سید احمد و نرجس قابلی.(1395). «بررسی ساختاری حکایت «خیر و شر» نظامی گنجه‌‌ای بر اساس الگوی کنشی گریماس». فنون ادبی. سال هشتم. شمارۀ 2. صص: 14 ـ 1. تایسن، لُیس.(1387). نظریه‌‌های نقد ادبی معاصر. ترجمۀ مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی. تهران: نگاه روز. تولان، مایکل.(1386). روایت شناسی، درآمدی زبان‌شناختی-انتقادی. ترجمۀ فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت. خادم الفقرا، مینا و عطامحمّد رادمنش.(1394). «تحلیل ریخت‌شناسی و بررسی ویژگی‌های قصه خیر و شر از هفتپیکر نظامی». زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج. سال هفتم. شمارۀ 24 صص: 90 ـ 75. سلدن، رامان.(1384). راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: طرح نو. فروزنده، مسعود.(1392).«مقاله زنجیرها و گزاره‌‌های روایی در داستان بانوی حصاری». پژوهشنامه ادب غنایی. سال یازدهم. شمارۀ 20. صص: ۲۱۶ ـ 197. کاسی، فاطمه.(1387). «تحلیل ساختاری داستان شاه سیاه‌پوش». ادب پژوهی. شمارۀ 5. صص: 200 ـ 192. کالر، جاناتان.(1382). نظریه ادبی. ترجمۀ فرزانه طاهری. چاپ اول. تهران: مرکز. نظامی‌گنجوی، نظام‌‌الدین الیاس.(1387). خمسه نظامی. چاپ دوم. تهران: هرمس. یاوری، حورا.(1374 ). روان کاوی و ادبیّات. تهران: تاریخ ایران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 692 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 584 |
||