بحران یا انقلاب؟ واکاوی تحوّل انقلابی در شعر نیما بر اساس نظریۀ «پیشرفت علم» تامس کوهن | ||
| پژوهش های دستوری و بلاغی | ||
| مقاله 1، دوره 10، شماره 17، شهریور 1399، صفحه 9-42 اصل مقاله (1.16 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22091/jls.2020.4931.1211 | ||
| نویسندگان | ||
| موسی پرنیان1؛ وحید سجادی فر* 2؛ بیان عبدی3؛ مژگان عزیزی4 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی | ||
| 3کارشناس‌ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کردستان | ||
| 4کارشناس‌ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی | ||
| چکیده | ||
| در مورد چگونگی پیشرفت علم، تا کنون دیدگاه‌های گوناگونی مطرح شده است که در این بین، تامس کوهن، نظریه‌پرداز فلسفه‌ی علم، پیشرفت و تحول در علم را حاصل ناکارآمدی اصول اصلی یا پارادایم-های یک علم و ظهور و جایگزینی اصول رقیب آن می‌داند. کوهن، این نظریه را در قالب الگویی چند مرحله‌ایی با نام‌های: علم عادی، بحران، انقلاب و علم عادی جدید، تبیین کرده‌است که البته هر کدام از این مراحل دارای تعاریف خاص خود است؛ الگوی تامس کوهن چنان انعطاف‌پذیر است که در بررسی تحولات انقلابی در علوم گوناگونی از جمله ادبیات نیز قابل انطباق و به کارگیری است؛ در این میان چگونگی تحول شعر سنتی به شعر نو در ادبیات فارسی از جمله مواردی است که می‌تواند بر اساس الگوی کوهن مورد ارزیابی قرار گیرد؛ با توجه به این امر، تحول نیما در شعر سنتی و ایجاد قالب شعر نو، باید برای کسب عنوان «انقلاب شعری» دارای ویژگی‌های مرحلۀ انقلاب باشد، چرا که نبود ویژگی‌های این مرحله در شعر نو نیما، عنوان «پدر شعر نو فارسی» را برای او مورد تشکیک قرار خواهد داد. در این پژوهش که با روش تحلیلی- تطبیقی صورت گرفته است، تحول نیما در شعر سنتی، از نظر انقلابی بودن یا نبودن، در سه سطح زبانی، فکری و ادبی بر اساس الگوی پیشرفت علم کوهن مورد بررسی قرارگرفته شده است. نتایج این پژوهش حاکی از این امر است که بر اساس این الگو ، شعر نیما بیش از هر مورد، دارای ویژگی‌های مرحلۀ بحران است تا مرحلۀ انقلاب. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شعر نو نیما؛ تامس کوهن؛ بحران؛ انقلاب؛ پارادایم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Crisis or Revolution Investigating the revolutionary change in Nima’s poetry in light of Thomas Kohen’s | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mousa parneian1؛ vahid Sajjadifar2؛ Baian Abdei3؛ Mozhgan Azizi4 | ||
| 1Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Razi University | ||
| 2PhD in Persian Literature from University of Razi | ||
| 3Ma in Persian Literature from University of Kurdistan | ||
| 4Ma in Persian Literature from University of Razi | ||
| چکیده [English] | ||
| Thomas Kuhn, the well-known theorist of philosophy of science, believes that the development of a science happens when its paradigms fail and it is replaced by the principles of its rival. According to Kuhn the development of a science is not uniform but has alternating ‘normal’ and ‘revolutionary’ (or ‘extraordinary’) phases. Kuhn’s theory is so flexible that it can be used to explain revolutionary developments in any other area including literature. Accordingly, it is viable to analyze how traditional Persian poetry changes to modern poetry in light of Kuhn’s theory. The question is whether the transformation created by Nima in Persian poetry has the characteristics of the Kuhnian revolutionary phase. If not, Should we doubt his title “ the father of new Persian poetry”? The present article investigates the revolutionary or non-revolutionary features of Nima’s poetry according to Kuhn’s theory. It is suggested that his poetry can be positioned as having the characteristics of the “crisis phase” than including those of the “revolutionary phase”. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Nima’s New Poetry, Thomas Kuhn, Crisis, Revolution, Paradigm | ||
| مراجع | ||
|
اخوان ثالث، مهدی.(1396). بدعت‌ها و بدایع نیمایوشیج. تهران: زمستان. اسماعیلی، مراد و حسین حسن‌‌پور آلاشتی.(1393). «بررسی تمایز قیاس‌‌ناپذیری سبک هندی با سبک‌‌های قبل از آن، از چشم‌‌انداز نظریه‌‌ی تامس کوهن». مجله شعر پژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز. سال ششم. شماره سوم. پیاپی 21. صص: 44 ـ 21. ایگلتون، تری.(1363). نظریه ادبی. ترجمه عباس مخبر. تهران: مرکز. آذر بیگدلی، لطفعلی.(1337). آتشکده آذر. تصحیح و حواشی سیدحسن سادات‌ناصری. چاپ اول. تهران: امیر کبیر. آرین پور، یحیی.(1382). از صبا تا نیما. جلد سوم. تهران: زوار. بسمِل، محبوبه و سیدابوطالب میرعابدینی.(1391). «ضعف‌‌های زبانی در اشعار نیمایوشیج». فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). سال پنجم. پیاپی 16. صص: 53- 35. بهرام‌‌پور عمران، احمدرضا.(1389). در تمام طول شب: بررسی آرای نیما یوشیج. تهران: مروارید. پورنامداریان، تقی و ناهید طهرانی ثابت.(1390). «صنایع بدیعی در شعر نو». ادبیّات پارسی معاصر. دوره اول. ش 1. صص: 37 ـ 25. تائبیان، یحیی و منصور نیک‌پناه.(1381). «مقایسه‌‌ی صور خیال در شعر بیدل و نیما». مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دوره هفدهم. شماره دوم. پیاپی 34. صص: 108- 98. تبارسعید، لعیا و احمد ابومحبوب.(1391). «تحلیل مقایسه‌‌ای نگرش شاملو و نیما در وزن شعر». مطالعات نقد ادبی. شماره 27. صص: 135- 103. جعفری، سیاوش.(1394). شعر نو در ترازوی تأویل. تهران: مروارید. چالمرز، آلن.(1389). چیستی علم. ترجمه سعید زیباکلام. چاپ دهم. تهران: سمت. ریتزر، جورج.(1389). نظریه‌‌ی جامعه‌‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: علمی. زرقانی، سید مهدی.(1383). چشم‌‌انداز شعر معاصر فارسی ایران. چاپ اول. تهران: ثالث. سنچولی، احمد.(1391). «کنایه در شعر نیما». مجله تاریخ ادبیّات. سال سوم. ش71. صص: 130- 117. شاکری، عبدالرسول.(1394). «شعر نو در ترازو». فصلنامه نقد کتاب. دوره اول. ش 3و4. صص: 64- 47. شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا.(1384). موسیقی شعر. چاپ هشتم. تهران: آگه. ـــــــــــــــــــــــ .(1373). موسیقی شعر. چاپ چهارم. تهران: علمی. شمیسا، سیروس.(1386الف). سبک‌شناسی شعر. چاپ سوم. تهران: میترا. ــــــــــــــــــ .(1380). کلیات سبک شناسی. چاپ ششم. تهران: فردوس. ـــــــــــــــــ .(1381). نگاهی تازه به بدیع. چاپ چهاردهم. تهران: فردوسی. ـــــــــــــــــ .(1386ب). آشنایی با عروض و قافیه. چاپ دوم. تهران: نشر میترا صادقی، رضا.(1392). «رویکرد برون‌‌گرایی تامس کوهن به تاریخ علم». فصلنامه تأملات فلسفی زنجان. سال سوم. شماره 11. صص: 133-97. طبیب‌زاده، امید.(1387). نگاهی به شعر نیمایوشیج. تهران: نیلوفر. قانونی، حمیدرضا.(1388). «فرایند شعر نو و محورهای آن». پژوهش‌نامه ادبیّات تعلیمی. دوره 1. ش 4. صص: 132- 111. کاخی، مرتضی.(1382). صدای حیرت بیدار، گفت وگوهای اخوان ثالث. چاپ دوم. تهران: زمستان. کوهن، تامس ساموئل.(1389). ساختار انقلاب علمی. ترجمه سعید زیباکلام. تهران: سمت. ـــــــــــــــــــــــ .(1375). «اصطکاک اساسی؛ نقش سنّت و ابداع در تحقیق علمی»؛ برهان‌‌ها و دیدگاه‌‌ها: مقاله‌‌ای در فلسفه علم و فلسفه ریاضی. ترجمه و گردآوری شاپور اعتماد. تهران: مرکز. گل‌محمّدی، حسن.(1390). نیما چه می‌گوید؟. تهران: سخن. مجد، امید.(1389). «نگاهی تازه به جایگاه نیما در شعر نو». مجله سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). پیاپی 8. صص: 94- 77. محسنی، منوچهر.(1392). مبانی جامعه‌‌شناسی علم. تهران: طهوری. محمّدی آملی، محمّدرضا.(1390). آواز چگور. چاپ دوم. تهران. نشر ثالث. ممتحن، مهدی و مهین حاجی‌زاده.(1389). «سیر تحوّل شعر نو در زبان عربی و فارسی». مطالعات ادبیّات تطبیقی. دوره 5. ش 16. صص 180- 153. نجفی، ابوالحسن.(1395). وزن شعر فارسی (درس‌‌نامه). به همت امید طیب‌‌زاده. تهران: نیلوفر. نیمایوشیج.(1351).حرف‌های همسایه. تهران: دنیا. ـــــــــــ .(1375). نیمایوشیج، مجموعۀ کامل اشعار. به کوشش سیروس طاهباز. تهران: نگاه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 886 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 484 |
||