مقایسۀ تأثیر استفاده از روش تدریس معکوس و روش تدریس سنتی بر تاب‌آوری تحصیلی و درگیری تحصیلی دانش‌آموزان در درس علوم تجربی

سبزی پور, امیر; حسنوند, بنفشه; صفری, نوش آفرین

doi:10.22091/jrim.2025.11489.1111

	مقایسۀ تأثیر استفاده از روش تدریس معکوس و روش تدریس سنتی بر تاب‌آوری تحصیلی و درگیری تحصیلی دانش‌آموزان در درس علوم تجربی
پژوهش در روش‌های آموزش
دوره 2، شماره 4 - شماره پیاپی 8، بهمن 1403، صفحه 33-45 اصل مقاله (659.49 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22091/jrim.2025.11489.1111
نویسندگان
امیر سبزی پور^* ¹؛ بنفشه حسنوند²؛ نوش آفرین صفری³
¹استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
²استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
³استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
چکیده
هدف از این پژوهش مقایسۀ تأثیر استفاده از روش تدریس معکوس و روش تدریس سنتی بر تاب‌‌آوری تحصیلی و درگیری تحصیلی دانش‌‌آموزان در درس علوم تجربی بود. روش این پژوهش نیمه‌‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانش‌آموزان پسر پایۀ ششم ابتدایی شهرستان سلسله در سال تحصیلی 1403-1402 است. از میان جامعۀ آماری تعداد 2 کلاس به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و در ادامه به شیوۀ تصادفی در قالب دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) جایگزین شدند. ابزار گردآوری داده‌‌ها شامل پرسش‌نامه تاب‌‌آوری تحصیلی ساموئلز (2004) و پرسش‌نامه درگیری تحصیلی ریو (2013) بود. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های توصیفی و تحلیل کوواریانس تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج آزمون تحلیل کواریانس نشان داد که روش تدریس معکوس بر تاب‌‌آوری و درگیری تحصیلی دانش‌آموزان پایۀ ششم ابتدایی گروه آزمایش تأثیر مثبت دارد (۰۵/۰p<) به‌گونه‌ای که میزان تاب‌‌آوری و درگیری تحصیلی در دانش‌آموزانی که با استفاده از روش تدریس معکوس، درس علوم تجربی دبستان را یادگرفته‌‌اند، نسبت به دانش‌آموزانی که به مطالعۀ درس علوم تجربی با شیوه‌های سنتی پرداخته‌اند بالاتر بوده است. استفاده از روش تدریس معکوس به‌عنوان یک روش تدریس فناورانه نوین بیش از روش سنتی می‌تواند منجر به تقویت تاب‌‌آوری تحصیلی و درگیری تحصیلی در شاگردان شود.
کلیدواژه‌ها
روش تدریس معکوس؛ روش تدریس سنتی؛ تاب‌‌آوری تحصیلی؛ درگیری تحصیلی؛ علوم تجربی
عنوان مقاله [English]
Comparison of the Effects of Using the Flipped Teaching Method and Traditional Teaching Methods on the Academic Resilience and Engagement of Students in Experimental Sciences Course
نویسندگان [English]
Amir Sabzipour¹؛ Banafshe Hasanvand²؛ Noshafarin Safari³
¹Assistant professor of Educational Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
²Assistant Professor, Department of Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran
³Assistant Professor, Department of Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The purpose of this research was to compare the effects of using the flipped teaching method and traditional teaching methods on academic resilience and academic involvement of students in experimental sciences course. The method of this research was semi-experimental with a pre-test and post-test design with a control group. The statistical population includes all male students in the 6th grade of the primary school in Selseleh during the academic year of 2023-2024. From among the statistical population, 2 classes were selected using the available sampling method and were randomly replaced in the form of two experimental (20 people) as well as control (20 people) groups. The data collection tool included Samuel’s Academic Resilience Questionnaire (2004) and Rio’s Academic Engagement Questionnaire (2013). Data were analyzed using descriptive tests and analysis of covariance. The results of the analysis of covariance test indicated that the flipped teaching method has a positive impact on the resilience and academic engagement of sixth-grade elementary school students in the experimental group (p < 0.05). Specifically, the levels of resilience and academic engagement in students who learned science using the flipped teaching method were higher compared to those who studied science through traditional methods. Using the flipped teaching method as a new technological teaching method more than the traditional method can strengthen academic resilience and academic engagement in students.
کلیدواژه‌ها [English]
flipped teaching method, traditional teaching method, academic resilience, academic engagement, experimental sciences

مراجع
اشرف، حمید. (1401). مقایسه تأثیر آموزش به روش کلاس معکوس و روش تدریس سنتی بر انگیزۀ پیشرفت و استرس تحصیلی دانشجویان در درس زبان انگلیسی. مطالعات و آموزشگاهی، 11 (4)، 367-388. 20.1001.1.2423494.1401.11.4.15.3. پادروند، حافظ؛ قدم‌‌پور، عزت‌‌اله؛ صفاری، قاسم و عالی‌‌پور، کبری. (1401). اثربخشی یادگیری معکوس بر اهمال‌کاری و خودتنظیمی تحصیلی دانش‌آموزان پسر دارای اختلال ریاضی. راهبردهای شناختی در یادگیری، 10 (19)، 237-258 10.22084/J.PSYCHOGY.2022.25345.2398. دیناروند، علی. (1397). بررسی تأثیر آموزش به روش معکوس بر جنبه‌‌های تحصیلی دانش‌‌آموزان مقطع ابتدایی. پنجمین کنفرانس بین‌‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی. https://civilica.com/doc/815507/. سلطانی‌‌نژاد، مهرانه؛ آسیایی، مینا؛ ادهمی، بیانه و توانایی یوسفیان، سمیرا. (1393). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه تاب‌آوری تحصیلیARI. اندازه‌‌گیری تربیتی، 4 (15)، 17-35. https://jem.atu.ac.ir/article_267.htm. سماوی، سید عبدالوهاب؛ ابراهیمی، کلثوم و جاودان، موسی. (1395). بررسی رابطه درگیری‌‌های تحصیلی، خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌‌آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس. راهبردهای شناختی در یادگیری، 4 (7)، 73-92. 10.22084/J.PSYCHOGY.2017.1654. سپهوند، علی؛ منیرپور، نادر و ضرغام حاجبی، مجید. (1401). پیش‌‌بینی درگیری تحصیلی بر اساس هویت تحصیلی و خودراهبری یادگیری با نقش واسطه‌‌ای‌‌ نیازهای بنیادین روان‌‌شناختی. تعالی مشاوره و روان درمانی، 11 (41)، 71-88. https://dorl.net/dor/20.1001.1.25382799.1401.11.41.6.3. قاسمی مدانی، سالار؛ احقر، قدسی و تقوایی، داود. (1401). مقایسه اثربخشی آموزش معکوس و آموزش راهبردهای فراشناختی بر خودکارآمدی دانش‌‌آموزان در درس علوم تجربی. فناوری آموزش، 17 (1)، 208197-208. https://doi.org/10.22061/tej.2022.9220.2809. نعمتی، شهروز؛ بدری گرگری، رحیم؛ سرو آزاد صوفیانی، رقیه و حمزه‌‌ای، حامد. (1402). اثربخشی برنامه آموزشی تاب‌‌آوری تحصیلی بر خودکارآمدی تحصیلی و ساختار انگیزشی دانش‌‌آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه. ناتوانی‌‌های ویژه یادگیری، 13 (1)، 73-85. 10.22098/JLD.2023.13482.2115. ثمری صفا، جعفر و پوردل، مژگان. (1401). ارایه مدل فرسودگی تحصیلی براساس جوعاطفی خانواده، سرمایه روانشناختی، هدفگرایی، اهمال کاری و درگیری تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد. فرهنگ مشاوره و روان‌‌درمانی، 13 (49)، 126-131. https://doi.org/10.22054/qccpc.2021.58418.2628. حسینمردی، علی اصغر؛ قربان شیرودی، شهره؛ زربخش بحری، محمدرضا ر و تیزدست، طاهر. (1399). تدوین مدل ساختاری برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی بر اساس اشتیاق تحصیلی، اشتیاق به مدرسه و احساس تعلق دانش آموزان به مدرسه با واسطه گری انگیزش پیشرفت تحصیلی. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 4 (1)، 128-136. file:///C:/Users/sa/Downloads/gha300811399v13.pdf. کاویانی، الهام؛ مصطفایی، سیدمحمدرضا و خاکره، فتانه. (1394). بررسی تأثیر رویکرد کلاس معکوس بر پیشرفت تحصیلی، خود تنظیمی تحصیلی، تعامل گروهی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان. آموزش فنی و حرفه‌‌ای، 5، 52-69. magiran.com/p2025572. Abid, N., & Akhtar, M. (2020). Relationship between academic engagement and academic achievement: an empirical evidence of secondary school students. Journal of Educational Research, 23(1), 48 -61. https://jer.iub.edu.pk/journals/JER -Vol -23.No -1/3.pdf. Ashraf, H. (2022). Comparison of the impact of flipped classroom teaching and traditional teaching methods on students' motivation for improvement and academic stress in English language classes. Journal of Educational Studies, 11(4), 388-367. 20.1001.1.2423494.1401.11.4.15.3. [In Persian] Cevikbas, M., Kaiser, G., & Schukajlow, S. (2022). A systematic literature review of the current discussion on mathematical modelling competencies: State-of-the-art developments in conceptualizing, measuring, and fostering. Educational Studies in Mathematics, 109(2): 205-236.‏ https://doi.org/10.1007/s10649-021-10104-6. Chen, Y. T., Liou, S., & Chen, S. M. (2021). Flipping the procedural knowledge learning–a case study of software learning. Interactive Learning Environments, 29(3), 428-441.‏ https://doi.org/10.1080/10494820.2019.1579231. Chick, R. C., Adams, A. M., Peace, K. M., Bohan, P. K., Schwantes, I. R., Clifton, G. T., ... & Vreeland, T. J. (2021). Using the flipped classroom model in surgical education: efficacy and trainee perception. Journal of surgical education, 78(6), 1803-1807.‏ https://doi.org/10.1016/j.jsurg.2021.05.008. Cobb, C., Xie, J., Gallo, K., Boyd, M., Wilkins, M., Wadsworth, M., & Brake, L. (2023). Protective Factors Contributing to Academic Resilience in College Students During COVID-19. American Journal of Distance Education, 1-12. DOI:10.1080/08923647.2023.2168106. Deng, F. (2020). Research on the flipped college English cass based on ―Knowledge Internalization‖. Journal of anguage Teaching and Research, 11(3), 467 -472. Available at:https://doi.org/ 10.17507/jltr.1103.15. Deng, L., Daverpanah, N., & Izadpanah, S. (2023). The effect of educational computer games on the academic resilience, academic self-regulation, and academic achievement of EFL students. Frontiers in Psychology, 13, 8347. DOI: 10.3389/fpsyg.2022.947577. Dinarvand, A. (2018). Investigating the impact of flipped teaching on the academic aspects of elementary school students. Fifth International Conference on Psychology, Educational Sciences, and Lifestyle. https://civilica.com/doc/815507/. [In Persian] Drake, Y., Kayser, M., & Jacobowitz, R. (2016). The Flipped Classroom. An Approach to Teaching and Learning, The Benjamin Center, SUNY New Paltz Ulster County School Boards Association. Fang, S., & Ding, D. (2020). The efficacy of group-based acceptance and commitment therapy on psychological capital and school engagement: A pilot study among Chinese adolescents. Journal of Science, 16, 134-143. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2020.04.005. Fulton, K. (2012). Upside down and inside out: Flip your classroom to improve student learning. Learning and Leading with Technology, 39(8), 12-17. Retrieved fromhttp://ezproxy.csusm.edu/login?url=http://search.proquest.com/docview/1238188642?accountid=10363. García-Martínez, I., Augusto-Landa, J. M., Quijano-López, R., & León, S. P. (2022). Self-concept as a mediator of the relation between university students’ resilience and academic achievement. Frontiers in Psychology, 12, 747168. DOI:10.3389/fpsyg.2021.747168. Guerrero, A. J. (2021). Gamification and flipped learning and their influence on aspects related to the teaching -learning process. Heliyon, 7(2), e06254. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/. Helgeson, J. (2015). Flipping the English Classroom, Kappa Delta Pi Record, 51(2): 64-68. https://doi.org/10.1080/00228958.2015.1023137. Hosseinmardi, A. A., Qorban Shiroudi, Sh., Zarbakhsh Bahri, M. R., & Tizdast, T. (2020). Developing a structural model to predict academic achievement based on academic enthusiasm, school engagement, and students' sense of belonging to school mediated by academic motivation. Journal of Islamic Lifestyle Centered on Health, 4(1), 128-136. file:///C:/Users/sa/Downloads/gha300811399v13.pdf. [In Persian] Kaviani, A., Mostafaie, M. R., & Khakrah, F. (2015). Investigating the impact of the flipped classroom approach on academic achievement, self-regulated learning, group interaction, and academic motivation of students. Journal of Technical and Vocational Education, 5, 52-69. [In Persian] Lai, C. L., & Hwang, G. J. (2016). A self-regulated flipped classroom approach to improving students’ learning performance in a mathematics course. Computers & Education, 100, 126 -140. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2016.05.006. Martinez, I. M., Youssef-Morgan, C. M., Chambel, M. J., & Marques -Pinto, A. (2019). Antecedents of academic performance of university students: Academic engagement and psychological capital resources. Educational Psychology, 39(8), 1047 - 1067. https://doi.org/10.1080/01443410.2019.1623382. Mawila, D. (2023). Growing resilience capacity for learners presenting with specific learning disability in learners with Specific education needs schools. African Journal of Disability (Online), 12, 1-8. https://hdl.handle.net/10520/ejc-ajdis_v12_n1_a1045. Muharom, F., Nugroho, A., & Nanda, G. A. (2022). A WhatsApp-based Flipped Classroom Model: Effect on Students’ Higher Order Thinking Skill. Ta'dib: Jurnal Pendidikan Islam, 27(1): 41-51.‏ https://doi.org/10.19109/td.v27i1.13664. Muir, T. (2020). Self-determination theory and the flipped classroom: a case study of a senior secondary mathematics class. Mathematics Education Research Journal, https://doi.org/10.1007/s13394-020-00320-3. Nemati, Sh., Badri Gargari, R., Sarv Azad Soufiani, R., & Hamzaei, H. (2023). The effectiveness of an educational program for academic resilience on the academic self-efficacy and motivational structure of students with specific learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 13(1), 73-85. https://doi.org/10.22098/JLD.2023.13482.2115. [In Persian] Padarvand, H. Ghadampour, A., Saffari, Q., & Aalipour, K. (2022). The effectiveness of flipped learning on procrastination and academic self-regulation in male students with mathematical disorders. Journal of Cognitive Strategies in Learning, 10(19), 258-237. 10.22084/J.PSYCHOGY.2022.25345.2398. [In Persian] Perkmann, M., Salandra, R., Tartari, V., McKelvey, M., & Hughes, A. (2021). Academic engagement: A review of the literature 2011 -2019. Research Policy, 50(1): 104 -114. https://doi.org/10.1016/j.respol.2020.104114. Qasemi Madani, S., Ahghar, Q., & Taghvaei, D. (2022). Comparing the effectiveness of flipped teaching and metacognitive strategy instruction on students' self-efficacy in science education. Technology of Education Journal, 17(1), 197-208. https://doi.org/10.22061/tej.2022.9220.2809. [In Persian] Reeve, J. (2013). How students create motivationally supportive learning environments for themselves: The concept of agentic engagement. Journal of Educational Psychology, 105(3), 579-595. doi: 10.1037/a0032690. Reeve, J., & Tseng, M. (2011). Agency as a fourth aspect of student engagement during learning activities Contemporary Educational Psychology, 36, 257–267. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2011.05.002. Samari Safa, J., & Pourdel, M. (2022). Presenting a model of academic burnout based on family emotional hunger, psychological capital, goal orientation, procrastination, and academic engagement among master's students. Counseling Culture and Psychotherapy, 13(49), 126-131. https://doi.org/10.22054/qccpc.2021.58418.2628. [In Persian] Samavi, Seyed Abdul Wahab., Ebrahimi, K., & Javadian, M. (2016). Investigating the relationship between academic engagement, self-efficacy, and academic motivation with academic achievement in high school students in Bandar Abbas. Cognitive Strategies in Learning, 4(7), 92-73. 10.22084/J.PSYCHOGY.2017.1654. [In Persian] Sepahvand, A., Monirpour, N., & Zargham Hajebi, M. (2022). Predicting academic engagement based on academic identity and self-directed learning with the mediating role of basic psychological needs. Journal of Excellence in Counseling and Psychotherapy, 11(41), 88-71. https://dorl.net/dor/20.1001.1.25382799.1401.11.41.6.3. [In Persian] Soltani Nazhad, M., Asiayi, M., Adhami, B., & Yousefian, S. (2014). Examining the psychometric indicators of the Academic Resilience Inventory (ARI). Quarterly Journal of Educational Measurement, 4(15), 35-17. https://jem.atu.ac.ir/article_267.htm. [In Persian] Tutal, Ö., & Yazar, T. (2021). Flipped classroom improves academic achievement, learning retention and attitude towards course: A meta-analysis. Asia Pacific Education Review, 22(4): 655-673.‏ https://doi.org/10.1007/s12564-021-09706-9.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 253 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 217

سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه قم

مقایسۀ تأثیر استفاده از روش تدریس معکوس و روش تدریس سنتی بر تاب‌آوری تحصیلی و درگیری تحصیلی دانش‌آموزان در درس علوم تجربی